ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2009
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ & ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟΝ ΚΛΗΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΦΙΛΟΧΡΙΣΤΟΝ ΠΛΗΡΩΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ
᾿Αδελφοί συλλειτουργοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Τίποτα ἀπό τ᾿ ἀνθρώπινα δέν εἶναι ἀληθινά μυστηριῶδες γιατί τό μυστήριο εἶναι ἡ ἀποκλειστικότητα τοῦ Θεοῦ. ᾿Ανερμήνευτος ὁ Κύριος, ἄγνωστες οἱ βουλές του, βυθισμένες σέ πατρική στοργή. ῾Ο ἄνθρωπος ἀποκαλύπτει τό ἐντός του μυστήριο, μονάχα ὅταν στραφεῖ καί συνάψει διάλογο μέ τό Θεό, κι ἀποδεχθεῖ τή σχέση τῆς πατρότητας Του.
῾Η νύχτα τῶν Χριστουγέννων πού ἁπλώνεται πάνω μας ἀστραποβολώντας ἀπό μυστήρια ὑπέρλογα πού γίνονται γεγονότα μοναδικῆς κρισιμότητας, εἶναι, ἡ νύχτα τῆς ῾Υποταγῆς. ῾Υποταγῆς ὄχι σέ νόμους, ὄχι σ᾿ ἐξωτερικές ἐντολές, ὄχι σέ θελήματα ξένα( ἀλλά ὑποταγῆς σέ νόμο ἐσωτερικό, τῆς ᾿Αγάπης. Καί σ᾿ αὐτή τή μεγαλειώδη, τήν ἀσύλληπτη ὑποταγή χωρεῖ ὁ ῎Αναρχος Θεός.
«῾Ο Χρόνιος δεσμός τῆς καταδίκης τοῦ ᾿Αδάμ» βάραινε τόν τράχηλο τῶν ἀνθρώπων, ἀπό γενιά σέ γενιά. ῏Ηταν καταδίκη πανανθρώπινη, πού ὀφειλόταν σέ ἄρνηση ὑποταγῆς στό νόμο τῆς ἀγάπης, στό νόμο τῆς πατρότητας. Καί ἡ κατάσταση τῆς παρακοῆς διαιωνιζόταν κρατώντας δεμένες τίς ἀνθρώπινες ψυχές στό βυθό τῆς ἀπελπισίας.
Νά, ὅμως πού ἀπόψε οἱ θεσμοί τῆς φύσης ἀνακαινίζονται κατά τήν ᾿Εκκλησία μας. ῾Η σάρκα μιᾶς Παρθένου γίνεται «Θεοῦ ἔμψυχον παλάτιον» καί μέ τή συνεργασία αὐτή στήν ὁλοκλήρωση τοῦ μυστηρίου τῆς ἀγάπης, ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία ἀκεραιώνεται καί δοξάζεται. ῾Ο ἄνθρωπος δέν ἐκβιάζεται. «Γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα Σου», λέγει ἡ Θεοτόκος, κατά τήν συγκλονιστική ὥρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. ῾Υποτάσσεται ὄχι μονάχα στό μυστήριο πού τήν κατακλύζει ἀλλά καί στήν ἀγάπη πού γέννησε μέσα της ἡ χάρη τῆς ἁγνότητας καί τῆς ὑπακοῆς.
῞Ολα μέσα στή Νύχτα τῶν Χριστουγέννων μᾶς μιλᾶνε μέ χίλιες γλῶσσες γιά τό μυστήριο τῆς ὑποταγῆς, μυστήριο ταπεινοσύνης πού μεγαλώνει τόν ἄνθρωπο γιατί τόν βοηθάει νά ὑπερβεῖ τόν ἑαυτό του καί νά ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό. ῾Ο Λόγος παίρνει σάρκα, κλεισμένος, ὑποταγμένος ἐπί ἐννιά μῆνες μέσα στήνπαρθενική γαστέρα ἑνός ἀνθρώπου. Τό μυστήριο εἶναι ἀσύλληπτο γιατί ποτέ ὡς τώρα ὁ κόσμος δέν εἶχε ζήσει τόν Θεό ὡς γεγονός ἐσωτερικό. Πότέ ὡς τώρα δέν ἧταν ὁ Θεός μέσα του, αὐτός ὁ ἴδιος κατά τρόπο ἀλλάλητο, μυστηριώδη. ῞Ως τότε, ὁ Θεός βρισκόταν σέ διάλογο μέ τόν ἄνθρωπο. ᾿Ακόμη πιό μακρυά, οἱ Θεοί τῶν ἀρχαίων ῾Ελλήνων καί τῶν ἄλλων λαῶν, βρίσκονταν σέ ἀντίλογο μέ τούς ἀνθρώπους. Κι ὅταν ἑνώνονταν, μέσα σέ μυθολογικά ἱστορήματα, μέ τούς θνητούς, γεννοῦσαν θνητούς.
᾿Απόψε ὅμως, στό σταῦλο τῆς Βηθλεέμ γεννιέται ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ὁ ἀπερινόητος, ὑποταγμένος, σέ φριχτή ταπεινοσύνη, σ᾿ ὅλους τούς θεσμούς τῆς δημιουργίας του : ἐννιά μῆνες μένει μέσα σ᾿ ἀνθρώπινο σῶμα καί γεννιέται ὑπακούοντας πάλι στούς νόμους τοῦ κόσμου τούτου( ἀκολουθεῖ τή Μητέρα του στήν ἀπογραφή τῶν Ρωμαίων, στερεῖ ἀπό τούς «δικούς του» κάθε δυνατότητα ἄνεσης μέσα σέ σκληρό χειμώνα. Τούς σπρώχνει μέσα σέ μιά σπηλιά πού χρησιμεύει γιά σταῦλος ζώων σά νά θέλει νά κρύψει τό τρομερό μυστήριο πού συντελεῖται. Θά ᾿λεγε κανένας πώς ἀπόψε ὁ Θεός, ἀκολουθώντας τήν ὁδό τῆς ταπεινοσύνης, κατεβαίνει στή ρίζα τοῦ κόσμου, γιά ν᾿ ἀνακαινίσει τή Δημιουργία καί νά φτάσει ὕστερ᾿ ἀπό τριαντατρία χρόνια στόν οὐρανό τῆς ᾿Ανάληψης.
᾿Αλλά ἡ ἀκεραίωση τῆς ταπείνωσης εἶναι ἡ φάτνη. ᾿Εκεῖ πού ποτέ ἄνθρωπος δέν σκέφτηκε νά κατακλιθεῖ, ἔρχεται ὁ Θεός καί Λόγος καί σπαργανώνεται. Σιγή κι ἐρημιά τοῦ κόσμου. ᾿Αδιαφορία τῶν θνητῶν γιά τόν τόπο ὅπου ἀρχίζει νά τεχνουργεῖται ἡ ἀθανασία τους. ῞Ομως, τά οὐράνια συνταράζονται σάν θάλασσα πού τήν ἀναμοχλεύει κρυφός, μέγιστος σεισμός. Τά οὐράνια βλέπουν αἰφνίδια τό κέντρο τῆς λατρείας τους, τό κέντρο τοῦ σύμπαντος, νά νηπιάζει μέσα σέ φάτνη ἀλόγων. ᾿Ανοίγουν τότε τά φύλλα τους καί οἱ ἄγγελοι, μαγνητισμένοι ἀπό τόν Θεό καί Κύριο, κατεβαίνουν πιστοποιώντας ἔτσι πώς ξανάνοιξε ὁ δρόμος πού συνδέει τά ἐπίγεια μέ τά ἐπουράνια.
Τό μέγεθος τῆς θείας οἰκονομίας πιστοῦται μέ τήν ὑποταγή, μέ τήν ταπείνωση, μέ τή σταθερή ὑπηρέτηση τοῦ σκοποῦ τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Σαρκώθηκε ὁ Θεός καί τόν ἀνακάλεσε ἀπό τήν πτώση τῆς παρακοῆς. ῾Ο ᾿Αδάμ παράκουσε( ὁ Θεός «ὑπακούει», ὑποτάσσεται ὁ Πλάστης γιά νά σώσει τό πλάσμα. ῾Η φάτνη ἀνυψώνεται σέ μέγιστο σύμβολο, σύμβολο τῆς ἄθλιας σάρκας μας πού ζωοποιεῖται καθώς τήν παραλαμβάνει ὁ νηπιάζων Θεός καί τήν ἐξαγιάζει.
Ξαναστράφτει ἐντός μας ἡ ἐλευθερία τῆς θέωσης τοῦ ἀνθρώπου, ἡ περήφανη ἄρνηση τῆς φθορᾶς, καί ἡ βεβαιότητά μας ὅτι ὁ Θεός κι ἐμεῖς μποροῦμε νά ἑνωθοῦμε καί νά συζήσουμε, καί νά συνδοξαστοῦμε. «Δεῦτε, πιστοί, ἐπαρθῶμεν ἐνθέως καί κατίδωμεν συγκατάβασιν θεϊκήν… ». ῾Η συγκατάβαση εἶναι ἡ φάτνη τῆς σάρκωσης, ὁ νόμος τῆς ὑποταγῆς καί τῆς ταπεινοσύνης ἀπ᾿ ὅπου ἀναπηδᾶ ἀκόμη πιό ψηλά, ἀκόμη πιό μεγάλο τό θαῦμα καί μᾶς συγκλονίζει μέ τό ἀπέραντο θάμβος πού μᾶς μεταγγίζει.
Δέ μπορεῖ κανείς ν᾿ ἀγγίξει τόν Θεό πιά ἄν δέν χαμηλώσει, ἄν δέ φτάσει ὥς τή φάτνη, ἄν δέ νιώσει νά τόν κυκλώνει ἡ παγερή μοναξιά κι ἡ ἀδιαφορία τοῦ κόσμου. Δέ μπορεῖ κανείς νά νιώσει ἐντός του Τόν Λόγον τοῦ Θεοῦ σαρκωμένο στή ζωή του ἄν δέν τήν ὑπηρετήσει θυσιάζοντας τά πάντα.
Τό μήνυμα τῆς γέννησης τοῦ Κυρίου καί Σωτήρα μας ἀντηχεῖ σήμερα σ᾿ ἔναν κόσμο ἀνυπόταχτο, πού ἀρνεῖται λυσσαγμένα κάθε αὐθεντία, πού συντρίβει μέσα σέ μηδενιστική ὑστερία κάθε ἀρχή καί κάθε ἐξουσία, κόσμο περήφανο καί καυχησιάρη γιά τά τεχνικά ἐπιτεύγμα καί γιά τά διαστημικά του ἀθλήματα.
᾿Απόψε ὅμως, ἄν μπορέσει ν᾿ ἀπαλλαγεῖ γιά μιά καί μόνη στιγμή ἀπό τόν κλοιό τοῦ ἐγωϊσμοῦ πού τόν κατασπαράζει, πού τόν ἀναιρεῖ ὡς ἄνθρωπο κάθε στιγμή, ἄν μπορέσει μέσα στήν κρυσταλλένια χειμωνιάτικη νύχτα νά ἰδεῖ τούς ἀγγέλους, ἴσως κατορθώσει νά καταλάβει πώς τό ἄλφα καί τό ὠμέγα τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι αὐτή ἡ ταπεινή καί περιφρονημένη φάτνη, τό μέγιστο σύμβολο τῆς ὑποταγῆς.
Τό μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου ξεδιπλώνεται μέσα στόν ἀναρχούμενο κόσμο μας, ὑπακούοντας σεμνά καί σιωπηλά σέ μιάν ἀπαρέγκλιτη τάξη. ῾Ο Θεός ὑποτάχτηκε στούς νόμους τῆς δημιουργίας. ᾿Εμεῖς, τυφλωμένοι, τούς ἀρνιούμαστε. Καί γιά τοῦτο ἡ ἀνθρώπινη φύση διαστρέφεται καί ὁ πολιτισμός παραμορφώνεται, χάνει τό πνευματικό του νόημα κι ἀτονεῖ.
Κάτω ἀπό αὐτή τή σύγχρονη ἀτονία τοῦ πολιτισμοῦ ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ ὡς ὑψίστη πράξη ἀγάπης, ὥς κήρυγμα ὑποταγῆς κι ὡς μάθημα ταπεινοσύνης, ἔρχεται καί προσπαθεῖ νά διαπεράσει νεκρές ψυχές, παγωμένες καρδιές, διεσκορπισμένες, συντριμένες ἀνθρώπινες ὑπάρξεις. ῎Ερχεται νά μεταγγίσει ρίγος εὐθύνης καί προσωπικῆς ἀξιοπρέπειας, ν᾿ ἀρπάξει ἀπό τά χώματα τίς ψυχές καί νά ξαναφυτέψει μέσα τους τά χαμένα, μέσα στήν ὑστερία τῶν καιρῶν μας, φτερά τῆς ἀνθρωπιᾶς.
῞Οποιος ἐξακολουθεῖ νά πιστεύει πώς εἶναι ἄνθρωπος, ἄνθρωπος ἀδύναμος κι ἀμαρτωλός άλλά μέ τήν φλόγα τῆς ἀγάπης καί μέ τήν ἀρετή τῆς ταπείνωσης μέσα του, ἄς πλησιάσει γιά νά μεταμορφωθεῖ σέ φάτνη ὅπου ὁ Θεός ἀπόψε θά σπαργανωθεῖ γιά νά τόν ἀναγεννήσει, γιά νά τόν ξανακάνει παιδί. ῞Οποιος ἔχει πουλήσει, ὅμως, τήν ψυχή του στόν σατανικό μύθο τῆς ἀνταρσίας καί πιστεύει πῶς εἶναι ἤ πάει νά γίνει ὑπεράνθρωπος, γι᾿ αὐτόν, δέν ἔχει γεννηθεῖ ὁ Θεός καί ἡ φάτνη, ὅπως κι ὁ σταυρός, τοῦ φαίνονται σκανδαλιστικά κι ἀκατανόητα γιά τό μέγεθος τῆς θεότητας.
῞Οσοι ἁπλοί καί ταπεινοί, ἀκοῦν ἐντός τους τόν τριγμό τοῦ παλαιοῦ κόσμου, βλέπουν τόν κόσμο αὐτό τῶν εἰδώλων νά γίνεται σκιά καί στάχτη τῆς ἀπάτης, καί ἡ βαρειά πέτρα τῆς ἀπελπισίας κυλᾶ ἀπό τήν καρδιά τους. Φωτίζεται ἡ πλάση καθώς ξαναμπαίνει στόν κανόνα τῆς τάξης τοῦ Θεοῦ. «᾿Ανατολή ἀνατολῶν». ῾Ο Θεός ἐνανθρώπισε κι ὁ ἄνθρωπος ἀποθεώνεται.
Χρόνια Πολλά καί εὐλογημένα !
Μέ ὅλη μου τήν ἀγάπη
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
