ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 8η Σεπτεμβρίου 2025
«ΚΟΣΕΡ» ΚΑΙ «ΧΑΛΑΛ»: ΔΥΟ ΒΑΡΒΑΡΕΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Τόσο η Ισλαμική, όσο και η Εβραϊκή θρησκεία, όσο και αν διατείνονται οι ίδιες, αλλά και οι θιασώτες του διαθρησκειακού συγκρητισμού ότι είναι «μονοθεϊστικές προηγμένες θρησκείες», με «πνευματικό υπόβαθρο» και ότι αποτελούν «διαφορετικά μονοπάτια, τα οποία οδηγούν στον ένα Θεό», όπως είχε δηλώσει Ανώτατος εκκλησιαστικός ταγός[1], οι δοξασίες τους και οι θρησκευτικές πρακτικές τους τους διαψεύδουν οικτρά. Όχι μόνον δεν είναι (και δεν μπορούν να είναι) «διαφορετικά μονοπάτια, τα οποία οδηγούν στον ένα Θεό» και να έχουν όντως γνήσιο πνευματικό υπόβαθρο, αλλά αντίθετα, διακατέχονται από απανθρωπιά και βαρβαρότητα, η οποία εκδηλώνεται στην καθημερινή ζωή των οπαδών τους.
Μια από αυτές τις βάρβαρες, σαδιστικές και απάνθρωπες πρακτικές και των δύο αυτών θρησκειών είναι και η αντίληψη περί τροφών και κύρια περί της βρώσης κρέατος. Σύμφωνα με αυτές η βρώση κρέατος δεν είναι απροϋπόθετη, αλλά η σφαγή των ζώων πρέπει να γίνεται με τελετουργικό τρόπο. Και ποιος είναι αυτός ο τρόπος; Η βασανιστική σφαγή τους, χωρίς αναισθησία!
Κατ’ αρχήν «Ο όρος Χαλάλ (αραβικά: حلال) σημαίνει κάτι το επιτρεπτό από τον ισλαμικό νόμο. Αντίθετα, το Χαράμ (αραβικά: حَرَام) αναφέρεται σε κάτι που είναι μη αποδεκτό και απαγορευμένο στον ισλαμικό νόμο»[2]. Έτσι «Τα τρόφιμα Χαλάλ έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη μουσουλμανική κοινότητα. Όπως αναφέρεται, τα τρόφιμα αυτά έχουν ειδική πιστοποίηση και ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα προϊόντα της αγοράς λόγω των συστατικών και του τρόπου παραγωγής τους. […] τα κρέατα Χαλάλ προέρχονται από τελετουργική σφαγή των ζώων και κατά τη διάρκεια της σφαγής, ο υποχρεωτικά μουσουλμάνος σφαγέας επικαλείται τον Αλλάχ. Η διαδικασία είναι παρόμοια με τη διαδικασία σφαγής των Εβραίων Κοσέρ. Επιπλέον, ορισμένα τρόφιμα μπορούν να έχουν ταυτόχρονα και τις δύο πιστοποιήσεις χαλάλ και κοσέρ»[3].
Ας δούμε τι είναι ο τρόπος σφαγής «Κοσέρ»: «Κοσέρ, από την Εβραϊκή ρίζα Κασέρ, που σημαίνει “σωστό, αγνό” ονομάζεται το σύνολο των εβραϊκών θρησκευτικών κανόνων σχετικά με την διατροφή. Ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγεται η απαγόρευση βρώσης συγκεκριμένων ειδών τροφής (χοιρινό κρέας, οστρακοειδή και όλα τα είδη εντόμων εκτός από ορισμένα είδη ακρίδων). Επιβάλει επίσης τη θανάτωση των ζώων με συγκεκριμένο τρόπο. Η σφαγή πρέπει να γίνεται από ειδικά εκπαιδευμένο άτομο (shochet), το οποίο με ένα ειδικό, εξαιρετικά κοφτερό μαχαίρι με ίσια κόψη (όχι πριονωτό), κόβει με μία κίνηση το λαιμό του ζώου, την κύρια αρτηρία, την κύρια φλέβα, την τραχεία και τον οισοφάγο. Το ζητούμενο είναι η ακαριαία πτώση της πίεσης του αίματος προς τον εγκέφαλο, ώστε ο θάνατος να επέλθει γρήγορα και το ζώο να χάσει τις αισθήσεις του και να μην πονά και βασανίζεται καθώς πεθαίνει. Δεν επιτρέπεται η αναισθητοποίηση τού ζώου πριν τη σφαγή»[4].
Δημοσίευμα μας εξηγεί πως γίνεται η σφαγή: «Στις περιπτώσεις του κοσέρ και του χαλάλ, το ζώο πρέπει να είναι ζωντανό κατά τη διάρκεια της σφαγής και δεν πρέπει να έχει αναισθητοποιηθεί. Κάτι που έχει βρεθεί στο στόχαστρο πολλών φιλοζωικών οργανώσεων αφού υποστηρίζεται ότι ο θάνατος των ζώων έτσι είναι αργός και βασανιστικός. Αντίθετα, η κοινοτική νομοθεσία προβλέπει (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1099/2009) ότι οι υπεύθυνοι επιχείρησης ή οποιοδήποτε άτομο συμμετέχει στη θανάτωση ζώων θα πρέπει να λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αποτρέπουν τον πόνο, και να περιορίζουν την αγωνία και την ταλαιπωρία των ζώων κατά τη σφαγή ή τη θανάτωση»[5]! «Η θρησκευτική σφαγή είναι νόμιμη κατά τον Ιουδαϊκό και Ισλαμικό νόμο, όταν πληρούνται οι (Shechita) και (Halal) αντίστοιχα προϋποθέσεις πριν από τη σφαγή και αφαίμαξη.[…] Άλλα κοινά στοιχεία μεταξύ των πρακτικών Shechita (εβραϊκή) και Halal (μουσουλμανική), είναι ότι η εκτέλεση της πρακτικής γίνεται μόνο από εκδοροσφαγείς που ανήκουν στην συγκεκριμένη θρησκεία και ότι χρησιμοποιείται κατάλληλο-ειδικό μαχαίρι για την τομή των μεγάλων αγγείων στην τραχηλική χώρα»[6].
Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε περισσότερο στους φρικώδεις αυτούς τρόπους σφαγής των άτυχων ζώων, τα οποία, χωρίς αναισθησία, υφίστανται έναν αργό και βασανιστικό θάνατο! Οι δύο αυτές θρησκείες αποτελούν θλιβερές εξαιρέσεις, από τον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο, στον οποίο τα προς σφαγή ζώα αναισθητοποιούνται!
Αφορμή για την παρούσα ανακοίνωσή μας πήραμε από δημοσίευμα, σύμφωνα με το οποίο η Κυβέρνηση «επανέφερε στο προσκήνιο τη στρατηγική ενίσχυσης των εξαγωγών ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων προς μουσουλμανικές χώρες, δίνοντας έμφαση στη δημιουργία μιας “Εθνικής Στρατηγικής Halal”»[7]. Με άλλα λόγια παράκαμψε παλιότερο νόμο (άρθρου 2 του ν.1197/8), σύμφωνα με τον οποίο η σφαγή των ζώων θα πρέπει να γίνεται κατόπιν αναισθησίας. Αλλά το εμπορικό κέρδος έχει μεγαλύτερη αξία από τον ανώδυνο τρόπο σφαγής των ζώων: «(Διότι) τα διεθνή μεγέθη είναι εντυπωσιακά: η αγορά Halal ξεπερνά τα 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια και συνεχίζει να αναπτύσσεται. Ωστόσο, οι προκλήσεις δεν είναι λίγες. Οι αγορές των μουσουλμανικών χωρών είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές, με υψηλές απαιτήσεις τόσο σε επίπεδο πιστοποιήσεων όσο και σε σχέση με την αλυσίδα διανομής. Η Halal πιστοποίηση δεν είναι απλώς μια σφραγίδα, αλλά ένας ολόκληρος τρόπος παραγωγής, διαχείρισης και μεταφοράς των προϊόντων, με θρησκευτικές, πολιτισμικές και τεχνικές προεκτάσεις»[8].
Επ’ αυτού έχει εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος, ο οποίος σε ανακοίνωσή του είχε εκφράσει παλιότερα την αντίθεσή του για τις τελετουργικές σφαγές «Κοσέρ» και «Χαλάλ», επισημαίνοντας: «Με ένθετη νομοθετική διάταξη σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο και δε σχετίζεται με ανάλογα θέματα, επιχειρείται να ψηφιστεί η επί τους ουσίας κατάργηση του άρθρου 2 του ν.1197/81, εισάγοντας εξαίρεση από την υποχρεωτική αναισθητοποίηση στη σφαγή των ζώων που αφορά θρησκευτικούς λόγους, δηλαδή για τα προϊόντα που θεωρούνται “χαλάλ” και “κοσέρ”, τα οποία απευθύνονται κυρίως σε πολίτες που έχουν ασπαστεί το ισλαμικό ή ιουδαϊκό θρήσκευμα και προκειμένου να πιστοποιηθούν ως τέτοια θα πρέπει να προέρχονται από ζώα που σφαγιάστηκαν χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση. Η ελληνική πλευρά προχωρά στην κατάργηση εγχώριου νόμου που απαγορεύει τη σφαγή χωρίς προηγούμενη αναισθητοποίηση, επικαλούμενη την εξαίρεση (για θρησκευτικούς λόγους) που επιτρέπει το άρθρο 4 παράγραφος 4 του Κανονισμού (ΕΚ) 1099/2009. Αποτελεί τεράστια αντίφαση η προ ολίγων μηνών ψήφιση νόμου που αυστηροποιεί τις διατάξεις περί κακοποίησης των ζώων συντροφιάς και η πρόταση για σφαγή ζώων χωρίς αναισθησία, η οποία ξεκάθαρα αποτελεί βασανισμό. Δεν είναι δυνατό να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά ανάλογα με το είδος του ζώου. Η κακοποίηση και ο βασανισμός είναι ίδια σε όλα τα έμβια όντα και οφείλει να θεωρείται εγκληματική. Οι εποχές αλλάζουν, οι άνθρωποι εξελίσσονται και προφανώς, οφείλουμε να σεβόμαστε όλες τις αντιλήψεις, τα θρησκευτικά δόγματα κ.ο.κ. χωρίς, όμως, να συμφωνούμε και να επιτρέπουμε τις βίαιες εκφάνσεις τους. Ως Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος διατυπώνουμε την ξεκάθαρη εναντίωσή μας στο ενδεχόμενο αλλαγής του ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος και την άρση της απαγόρευσης σφαγής ζώων χωρίς αναισθησία σεβόμενοι το δικαίωμα των μουσουλμάνων και εβραίων συμπολιτών μας οι οποίοι μπορούν να συνεχίσουν να διατρέφονται όπως έκαναν μέχρι το 2022 που ίσχυε η απαγόρευση»[9].
Ως πιστοί ορθόδοξοι χριστιανοί ακολουθούμε την πίστη της Αγίας μας Εκκλησίας, σύμφωνα με την οποία όλα τα πλάσματα του Θεού έχουν αξία και είναι άξια σεβασμού. Μεταξύ αυτών και τα ζώα, τα οποία δημιουργήθηκαν την πέμπτη και την έκτη ημέρα, πριν τη δημιουργία του ανθρώπου (Γεν.1,20-25). Σύμφωνα με το ιερό κείμενο: «ἔπλασεν ὁ Θεὸς ἔτι ἐκ τῆς γῆς πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ καὶ πάντα τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἤγαγεν αὐτὰ πρὸς τὸν ᾿Αδάμ, ἰδεῖν τί καλέσει αὐτά. καὶ πᾶν ὃ ἐὰν ἐκάλεσεν αὐτὸ ᾿Αδὰμ ψυχὴν ζῶσαν, τοῦτο ὄνομα αὐτῷ. καὶ ἐκάλεσεν ᾿Αδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ» (Γεν.2,19-20).
Τα ζώα πλάστηκαν να επιτελούν και αυτά τον σκοπό τους στην θεία δημιουργία. Να έχουν πρωτίστως δοξολογικό χαρακτήρα προς τον Δημιουργό τους, με την ποικιλία τους και τον ρόλο τους στην υλική πλάση, «εὐλογεῖτε, κήτη καὶ πάντα τὰ κινούμενα ἐν τοῖς ὕδασι, τὸν Κύριον· ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. εὐλογεῖτε, πάντα τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, τὸν Κύριον· ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. εὐλογεῖτε, πάντα τά θηρία καὶ τὰ κτήνη, τὸν Κύριον· ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας» (Δαν.3,56-58). Επί πλέον να έχουν βοηθητική και (μετά την πτώση) διατροφική χρησιμότητα στον άνθρωπο. Η ζωή του ανθρώπου πάνω στη γη είναι απόλυτα συνυφασμένη με αυτή των ζώων, ο οποίος, όσο τα σέβονταν και τα φρόντιζε, η ζωή του γινόταν ευκολότερη και όταν έπαυε να τα σέβεται και να τα προστατεύει, γινόταν δυσχερής. Σύμφωνα με τον Ψαλμωδό: «Πάντα υπέταξας υποκάτω των ποδών αυτού, πρόβατα και βόας απάσας, έτι δε και τα κτήνη του πεδίου, τα πετεινά του ουρανού και τους ιχθύας της θαλάσσης» (Ψαλ.8,7-9).
Σύμφωνα με τον Μ. Βασίλειο, στο έργο του «Περί Νηστείας», αναφέρει πως στον Παράδεισο δεν υπήρχε «οίνος, ούτε σφαγές ζώων, ούτε κρεοφαγία, μετά τον κατακλυσμό η γραφή λέγει “να τρώγετε από όλα ωσάν χλωρά χόρτα”»[10]. Μάλιστα ο Θεός έβαλε φραγμούς στην κρεοφαγία, ποια ζώα πρέπει να τρώμε και ποια όχι, διαχωρίζοντας τα «καθαρά» από τα «ακάθαρτα», δηλαδή τα ωφέλημα για τη βρώση και τα επιβλαβή (Λευιτ.11,1-47), το ίδιο και στην Καινή Διαθήκη «απέχεσθαι ειδωλοθύτων και αίματος και πνικτού» (Πραξ-15,29).
Η Εκκλησία μας θεωρεί την κατανάλωση κρέατος «κατ’ ανάγκην» και έθεσε κανόνες όσον αφορά την κρεοφαγία, στα πλαίσια της νηστείας. Φιλανθρώπως επιτρέπει σε συγκεκριμένες ημέρες και περιόδους του χρόνου την κρεοφαγία, εξαιρώντας τους μοναχούς. Πέρα απ’ αυτό και σε σχέση με την αγάπη της και το σεβασμό προς τα ζώα ουδέποτε επέτρεψε τον βασανισμό τους, αντίθετα τα ευλογεί και έχει αναθέσει και προστάτες τους Αγίους (π.χ. Άγιος Μόδεστος).
Συγκρίνοντας λοιπόν τις βάρβαρες τεχνικές σφαγής των ζώων στις προαναφερόμενες θρησκείες, μπορεί να καταλάβει ο καθένας την ποιοτική διαφορά Χριστιανισμού και άλλων θρησκειών και στον τομέα αυτόν. Το ίδιο αντιτίθεται και στις δοξασίες και τις πρακτικές σύγχρονων θρησκευμάτων (κυρίως των Ανατολικών), τα οποία υπερτιμούν τα ζώα και συχνά τα «θεοποιούν». Η Εκκλησία μας, καθοδηγούμενη από το Πανάγιο Πνεύμα «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν.16,13), μπορεί να ξεχωρίζει το σωστό από το λάθος και εν προκειμένω, συντάσσεται με όλους εκείνους οι οποίοι αντιτίθενται στις τεχνικές «Κοσέρ» και «Χαλάλ» και απαιτεί από την Πολιτεία να μην ενδίδει σε πιέσεις θρησκευτικών μειονοτήτων. Αυτό απαιτεί η πίστη μας στην ιερότητα κάθε κτιστού πράγματος και ιδιαίτερα στα ζώα, τα οποία έχουν αισθήσεις και υποφέρουν, εξαιτίας βάρβαρων θρησκευτικών πρακτικών!
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και Παραθρησκειών
[1] https://orthodoxostypos.gr/%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%BF%CE%B9-%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%BF/
[2] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CE%BB
[3] Όπου ανωτέρω
[4]https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%AD%CF%81
[5] https://thepressproject.gr/pros-apagorefsi-ta-kreata-chalal-kai-koser-stin-ellada/
[6]https://www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/kthn_egkatastaseis/2020/thriskeutikh_sfagh010221.pdf
[7] https://meatnews.gr/%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE-halal-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82/
[8] Όπου ανωτέρω
[9] https://www.hva.gr/el/article.php?id=2043
[10] https://www.pemptousia.gr/2017/10/i-thesi-ton-zoon-stin-orthodoxia/
