ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 18η Μαρτίου 2019
ΟΤΑΝ Ο ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΛΑΛΕΙΤΑΙ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ!
Ένα βασικό φιλοσοφικό αξίωμα του μεγίστου των φιλοσόφων της αρχαιότητος, του Σωκράτους, είναι ως γνωστόν το «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα», δηλαδή το μόνο πράγμα που γνωρίζω είναι ότι τίποτα δεν γνωρίζω. Αναμφίβολα αυτή η οντολογική αυτογνωσία του τον ανέδειξε ως τον πλέον αξεπέραστο φιλόσοφο όλων των εποχών και αποτέλεσε τη βάση της επιστημονικής έρευνας των όντων. Πάνω σ’ αυτή την αρχή στηρίζεται ολόκληρο το φιλοσοφικό και επιστημονικό οικοδόμημα των κατοπινών γενεών μέχρι σήμερα. Και πάνω σ’ αυτή την βασική αρχή στηρίχθηκαν όλοι οι μεγάλοι πρωτοπόροι της ανθρώπινης σκέψης και της επιστήμης, οι οποίοι διέπρεψαν και προήγαγαν την κοινωνική ζωή των ανθρώπων με τις επιστημονικές ανακαλύψεις των.
Δυστυχώς όμως στους νεώτερους χρόνους, στη Δυτική Ευρώπη του Σχολαστικισμού και της απολυτοποίησης της ανθρώπινης σκέψης, η σωκρατική αυτή αρχή παραμερίστηκε. Ο υποκειμενισμός και οι ιδεολογικές αγκυλώσεις αφ’ ενός και αφ’ ετέρου η ραγδαία και αλματώδης πρόοδος σε όλους τους τομείς της επιστήμης και ιδίως της τεχνολογίας, έδεσαν χειροπόδαρα τον σύγχρονο άνθρωπο και τον υπέταξαν στο άρμα του υπερτροφικού εγωϊσμού και της αυτάρκειας, έτσι ώστε να πιστεύσει, ότι δεν χρειάζεται πλέον κανέναν Θεό για να ζήσει ευτυχισμένος πάνω στη γη, αφού μπορεί μόνος του να λύσει όλα τα προβλήματά του μέσω της επιστήμης και να δώσει αυθεντικές απαντήσεις σε όλα τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα περί του Θεού, του κόσμου και του ανθρώπου, στα οποία η φιλοσοφία από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα προσπάθησε να απαντήσει. Στη θέση του Θεού τοποθέτησε τον ίδιο τον εαυτό του. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι το κεντρικό δόγμα του λεγομένου «Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού» δεν είναι τίποτε άλλο από την διακήρυξη του «θανάτου του Θεού» και την ανακήρυξη της «θεότητας του ανθρώπου»! Αυτή δε ακριβώς η αξίωσή του να τοποθετήσει τον εαυτό του στη θέση του Θεού, υπήρξε ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητος, που σημάδεψε καθοριστικά τις περαιτέρω παγκόσμιες εξελίξεις μέχρι τις ημέρες μας. Μεγαλόστομες διακηρύξεις μεγάλων εκπροσώπων της αθεΐας και του υλισμού, όπως του Ερνέστου Ρενάν, (1823-1892), ότι η επιστήμη θα αντικαταστήσει με την πάροδο του χρόνου τη χριστιανική πίστη, απεδείχθησαν πομφόλυγες και ονειροπολήματα. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι που μεσολάβησαν κατά την διάρκεια του 20ου αιώνος με εκατομμύρια θύματα και υλικές καταστροφές ασυλλήπτου μεγέθους, δεν μπόρεσαν να συνετίσουν δυστυχώς και να προσγειώσουν στην πραγματικότητα τον σύγχρονο άνθρωπο, ώστε να τον βοηθήσουν να συνειδητοποιήσει την ανεπάρκεια και την αδυναμία του. Αντίθετα μάλιστα. Υπάρχουν και σήμερα πολλοί σύγχρονοι επιστήμονες, οι οποίοι, αναμασούν τις ίδιες ιδεοληψίες του παρελθόντος και αποφαίνονται και για θέματα, τα οποία «ντύνουν» με το μανδύα της επιστήμης!
Μια τέτοια περίπτωση ασφαλώς πρέπει να είναι αυτή του καθηγητή της Φυσικής κ. Δημητρίου Νανόπουλου. Πριν από λίγο καιρό ήρθε στην Ελλάδα, στην παρουσίαση ενός βιβλίου του συναδέλφου του, κ. Διονυσίου Σιμόπουλου και με την ευκαιρία της αφίξεώς του έδωσε συνέντευξη στο γνωστό ιστολόγιο «thebest.gr». Σ’ αυτή μίλησε μεταξύ άλλων και «για την ύπαρξη του Θεού, το τέλος του ανθρώπου, έτσι όπως τον ξέρουμε και τον ‘μετα-άνθρωπο’ που έρχεται, αλλά και για τους ‘φθηνούς ηγέτες’ του σήμερα» (Ιστ. Newsroom iefimerida.gr). Στην εν λόγω συνέντευξη δυστυχώς διαπιστώσαμε ότι ο ιδεολογικός κόσμος του καθηγητή κινείται στο πνεύμα και την νοοτροπία του άθεου Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Κυρίως κινείται στο ιδεολόγημα της δήθεν «ανυπαρξίας του Θεού», για την οποία βεβαίως όχι μόνο δεν αναφέρει κάποια επιστημονική απόδειξη, ένα εργαστηριακό πόρισμα, (πως θα μπορούσε άλλωστε;), αλλά εκφράζει μια δική του υποκειμενική πίστη ως δήθεν «επιστημονική θέση», κάνοντας χρήση του κύρους του, ως καθηγητού της Φυσικής! Φυσικά δεν είναι ο μόνος. Συνάδελφοί του, όπως ο γνωστός Βρετανός εξελικτικός βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς, ο οποίος «υποστηρίζει ότι σχεδόν βέβαια δεν υπάρχει ένας υπερφυσικός δημιουργός και ότι η θρησκευτική πίστη μπορεί να χαρακτηριστεί ως ψευδαίσθηση, ως μία ψευδής εμμονή και πεποίθηση» (https://el.wikipedia.org). Και ο επίσης γνωστός, «μακαρίτης» πια, Στήβεν Γουίλιαμ Χόκινγκ, ο οποίος «πρότεινε ότι η ύπαρξη του Θεού ήταν περιττή να εξηγήσει την προέλευση του Σύμπαντος».
Βεβαίως αυτοί οι δογματισμοί τους ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματική επιστήμη και αποτελούν εκφράσεις προσωπικών υποκειμενικών πίστεων, όχι μόνο διότι η ύπαρξη του υπερφυσικού είναι εντελώς αδύνατο να αποδειχτεί στα εργαστήρια της φυσικής, αλλά και διότι ανάμεσα στο φυσικό και στο υπερφυσικό υπάρχει μέγα χάσμα, το οποίο γεφυρώνει μόνον η πίστη. Πέραν αυτών δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται μια πλειάδα ερευνητών επιστημόνων, οι οποίοι, αντίθετα με τους προηγουμένους, πιστεύουν και διακηρύσσουν, ότι η βαθύτερη κατανόηση της φύσεως του υλικού σύμπαντος, η οποία κατορθώθηκε με τις επιστημονικές ανακαλύψεις, άνοιξε νέες δυνατότητες, οι οποίες συνηγορούν υπέρ της πίστεως προς τον Θεό. Θα περιοριστούμε να παραθέσουμε χαρακτηριστικές ομολογίες τριών εξ αυτών. Από τους παλαιοτέρους μνημονεύουμε τον Κάρολο Λιναίο, (1707-1778), ιδρυτή της νεωτέρας βοτανικής, ο οποίος έλεγε, ότι είναι αδύνατον ένας φυσιοδίφης να είναι άθεος. Και αν ακόμη αρνηθεί την αγία Γραφή και την Αποκάλυψη, δεν μπορεί να αρνηθεί την φύση, η οποία προσφέρει τα πειστικότερα επιχειρήματα υπέρ του Δημιουργού.[1] Από τους νεωτέρους μνημονεύουμε τον αμερικανό φυσικοχημικό Αdolph Snow, ο οποίος ομολογεί: «Συνάντησα τον Θεόν εις το άτομο της ύλης, εις τους θαυμασίους κρυστάλλους των διαφόρων στοιχείων και εις άλλα πεδία της ειδικής επιστημονικής μου έρευνας. Ο Θεός είναι πλέον μια αληθινή πραγματικότητα δι’ εμέ, έστω και αν αδυνατώ να τον περιγράψω».[2] Τέλος ένας άλλος μεγάλος επιστήμονας, ο διάσημος κατασκευαστής πυραύλων, ο γερμανοαμερικανός Werner fon Braun είπε σε μια συνέντευξή του: «Τοποθετώντας σταθμούς παρατηρήσεως στο διάστημα, θα μάθουμε πολύ περισσότερα πράγματα για το σύμπαν. Έτσι θα γνωρίσουμε καλύτερα τον Δημιουργό και θα αποκτήσουμε βαθύτερο αίσθημα ευθύνης απέναντι του Θεού».[3]
Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέψουμε και μιά άλλη πλευρά του θέματος πολύ σημαντική. Οι σημερινοί επιστήμονες παρά τις καταπληκτικές προόδους που έχουν σημειωθεί στον τομέα των φυσικών επιστημών, ομολογούν ότι αυτά που γνωρίζουμε σε σχέση με αυτά που δεν γνωρίζουμε στην υλική δημιουργία, είναι ωσάν μια σταγόνα στον ωκεανό. Οι ερευνητές που ασχολούνται με την έρευνα του σύμπαντος, βρίσκονται μπροστά σε αλλεπάλληλες εκπλήξεις και διαπιστώνουν αδυναμία συνθέσεως και κατανοήσεως των φαινομένων. Τα νέα πειράματα που σχεδίασαν, με την ελπίδα ότι θα λύσουν τα ερωτηματικά που δημιουργήθηκαν από τα προηγούμενα πειράματα, ουσιαστικά πρόσθεσαν καινούργια ερωτηματικά! Ο Γάλλος μαθηματικός και θεωρητικός αστρονόμος Henri Poincaré, (1854 – 1912), ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στις θεωρίες της κοσμογονίας και της Σχετικότητας, δήλωσε σχετικά: «Εις όλον το μήκος των συνόρων της επιστήμης κυματίζει η σημαία του μυστηρίου. Όσον δε τα σύνορα της επιστήμης επεκτείνονται περισσότερον τόσον και του μυστηρίου η κυριαρχία εξαπλώνεται».[4] Ο κ. Ι. Γούναρης, καθηγητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Α.Π.Θ. σε σύντομο άρθρο του, εξ’ αφορμής του θανάτου του μεγάλου επιστήμονος W. Heisenberg, εδήλωσε: «Οι επιστήμονες της εποχής μας έμαθαν πια να μην απαντούν με βεβαιότητα για πράγματα που δεν έχουν ελέγξει».[5] Τέλος ο κορυφαίος φυσικός επισήμων Albert Eistein σε άρθρο του ομολόγησε την άγνοιά του με αυτά τα πολύ ρεαλιστικά λόγια: «Μπροστά στο Θεό είμαστε όλοι το ίδιο σοφοί…δηλαδή ανόητοι! Δεν γνωρίζουμε τίποτα για την φύση του Θεού, του κόσμου, του ανθρώπου. Οι γνώσεις μας δεν είναι παρά γνώσεις ενός μαθητού. Είναι πιθανό να μάθουμε κάποτε κάτι, μπορεί να μάθουμε περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε τώρα. Αλλά την αληθινή φύση των πραγμάτων, αυτό, δεν θα το μάθουμε ποτέ!».[6]
Από τις παρά πάνω μαρτυρίες των μεγάλων αυτών επιστημόνων καταλαβαίνουμε, πόσο παιδαριώδεις είναι οι ισχυρισμοί του κ. Νανόπουλου, που διατυπώνει παρά κάτω, τους οποίους θεωρούμε περιττό να σχολιάσουμε, διότι οι εν λόγω μαρτυρίες που μνημονεύσαμε είναι αποστομωτικές. Λέει: «Υπάρχουν στο τραπέζι θεωρίες, μοντέλα – και δικά μου- που εξηγούν πώς έγινε ακόμα και η αρχή του σύμπαντος. Το σύμπαν είναι μία τυχαία διακύμανση από το κβαντικό κενό. Έχοντας φτάσει στο σημείο να λέμε αυτή την κουβέντα, απαντάμε σε όλα τα φιλοσοφικά ερωτήματα. Όλοι αυτοί που ψάχνουν χιλιάδες χρόνια, αυτό ήθελαν. Μπορεί να μην μπορούσαν να το εκφράσουν, αλλά αυτό ήταν…Είμαστε τυχαία γεγονότα ενός τυχαίου σύμπαντος… Για μένα ο Θεός είναι μία ανθρώπινη ανακάλυψη»! Δεν μπορεί όμως να προσάγει καμμία απόδειξη, πως από την άλογη ύλη, την ασυνείδητη, προέκυψε ο έλλογος άνθρωπος και ακόμη ότι αρχαίοι φιλόσοφοι, όπως ο Ξενοφάνης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Αναξαγόρας, οι Στωικοί, κ.α. θεωρούσαν τον κόσμο «ένθεο ποίημα του Υπερτάτου Νου».
Περαίνοντας την αναφορά μας σε όσα είπε ο καθηγητής και με βάση τα όσα παρά θέσαμε παρά πάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις όχι μόνο δεν μπορούν να ανατρέψουν την πίστη, αλλά αντίθετα συνηγορούν υπέρ της πίστεως. Κατά συνέπεια ο αθεϊσμός όχι μόνον δεν έχει καμιά σχέση με την αληθινή επιστήμη και επιστημονική έρευνα, αλλά αποτελεί την χειρότερη μορφή μονολιθικού δογματισμού. Βέβαια είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι η χριστιανική πίστη δεν στηρίζεται στην επιστήμη. Δεν έχει ανάγκη από τη επιστημονική έρευνα. Έχει δικά της θεμέλια, αιώνια και ασάλευτα. Αντίθετα, εκείνο που χαρακτηρίζει την επιστημονική έρευνα, είναι το συνεχώς μεταβαλλόμενο των πορισμάτων της. Μια θεωρία που μέχρι χθες ήταν η τελευταία λέξη της επιστήμης, σήμερα έχει ανατραπεί από άλλη και η προηγούμενη θεωρείται ξεπερασμένη. Επίσης τα τεράστια κενά, τα συνεχώς πολλαπλασιαζόμενα ερωτηματικά, τα αμέτρητα άγνωστα, που ανοίγονται μπροστά της μετά από κάθε νέα ανακάλυψη, σε ποια συμπεράσματα μας οδηγούν; Σε ποία άλλα, παρά στο ότι η επιστήμη είναι αδύνατο να υποκαταστήσει την πίστη και να αποτελέσει ασάλευτο στήριγμα στην πολυκύμαντη ζωή του συγχρόνου ανθρώπου; Το μόνο ασάλευτο στήριγμα του ανθρώπου ήταν, είναι και θα παραμένει στους αιώνες ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι «χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνες» (Εβρ.13,8).
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
[1] Βλ. Νικολάου Βασιλειάδη, Η Χριστιανική πίστις εις τον αιώνα της επιστήμης, Εκδ. Θεολόγων «ο Σωτήρ», Αθήναι 1999, σελ.224.
[2] Βλ. Νικολάου Βασιλειάδη, Η Χριστιανική πίστις…ο.π., σελ. 225.
[3] Βλ. Νικολάου Βασιλειάδη, Η Χριστιανική πίστις…ο.π., σελ. 225.
[4] Περιοδ. «Ακτίνες», 1946, σελ. 296.
[5] Ι. Γούναρη, W. Heisenberg- Ο φυσικός που εκτύπησε θανάσιμα τον υλισμόν, στο Περιοδ. «Η Δράσις μας» τεύχ. 114, Απρίλιος 1976, σε. 38.
[6] Βλ. άρθρο του Albert Eistein (1879-1965), στο περιοδ. «Η Δράσις μας» τεύχ. 159, Ιανουάριος 1980, σελ. 2.
