ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 14η Φεβρουαρίου 2022
ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ «ΕΝ ΑΔΙΚΩ»;
(Αναφορά στην εισήγηση του Σεβ. Μητροπολίτου Καμερούν κ. Γρηγορίου)
Το ουκρανικό ζήτημα έχει εξελιχτεί σε μείζον πρόβλημα για την παγκόσμια Ορθοδοξία. Η αντικανονική, αψυχολόγητη και αντιδεοντολογική χορήγηση της περιβόητης Αυτοκεφαλίας στην ασήμαντη μειοψηφία των αμετανόητων, σχισματικών, αχειροτόνητων και καθηρημένων του Κιέβου από τον παν. Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, επέφερε μία άνευ προηγουμένου εκκλησιαστική κρίση στην παγκόσμια Ορθοδοξία. Η αδικαιολόγητη εμμονή του Φαναρίου σ’ αυτό το νέο επικίνδυνο εκκλησιαστικό καθεστώς, που δημιούργησε στην Ουκρανία, αλλά και η άρνησή του να συγκαλέσει Πανορθόδοξη Σύνοδο είχε ως αποτέλεσμα, να βαθύνει ακόμη περισσότερο το υφιστάμενο σχίσμα μεταξύ των δέκα Τοπικών Εκκλησιών, (των 200.000.000 πιστών) και των υπολοίπων τεσσάρων, (Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησιών Αλεξανδρείας, Κύπρου και Ελλάδος), οι οποίες αναγνώρισαν την Αυτοκεφαλία, συντασσόμενες με την αντικανονικότητα.
Επειδή σύμφωνα με την λαϊκή ρήση «ενός κακού δοθέντος μύρια έπονται», έτσι και στην περίπτωση του ουκρανικού, επακολούθησαν τραγικές εξελίξεις με πρόσφατη την απαράδεκτη ίδρυση υπό του Πατριαρχείου της Ρωσίας, Πατριαρχικής Εξαρχίας στην Αφρική, διά της οποίας έθεσε υπό την ιδική της εκκλησιαστική δικαιοδοσία Επισκοπές και Ενορίες, που ανήκουν στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.
Όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, το πρόβλημα στην Αφρική είναι πολύ βαθύτερο, από όσο φαινόταν εξ’ αρχής. Σήμερα είναι πλέον γνωστό, ότι μια μεγάλη μερίδα κληρικών όλων των βαθμών, αλλά και πιστών, είχαν εξ’ αρχής αντιταχτεί στην επιλογή του Μακ. Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου να αναγνωρίσει το εκκλησιαστικό μόρφωμα των σχισματικών του Κιέβου και να θέσει στο περιθώριο την κανονική Εκκλησία υπό τον Μητροπολίτη κ. Ονούφριο. Να τονίσουμε μάλιστα πως αρχικά ο Μακ. κ. Θεόδωρος δεν αναγνώρισε τον χορηγηθέντα Τόμο Αυτοκεφαλίας στους σχισματικούς και δήλωνε την σθεναρά στήριξή του στον κανονικό Μητροπολίτη κ. Ονούφριο. Δεν γνωρίζουμε, τι επακολούθησε στο παρασκήνιο και άλλαξε άρδην «στρατόπεδο». Εκείνο που διαπιστώνουμε, είναι ότι μετέφερε, ως μη όφειλε, το ουκρανικό πρόβλημα και στην Αλεξανδρινή Εκκλησία και στην ευαίσθητη αφρικανική Ήπειρο. Η ανακοίνωση του Πατριαρχείου Μόσχας για την ίδρυση της Πατριαρχικής Εξαρχίας ήταν η αφορμή, για να έρθει στο φως της δημοσιότητος το πρόβλημα, που υπέβοσκε.
Πιο συγκεκριμένα τις βαθύτερες διαστάσεις του προβλήματος έφερε στο φως της δημοσιότητος ο Σεβ. Μητροπολίτης Καμερούν κ. Γρηγόριος, ο οποίος σε πρόσφατη, (10.1.2022), συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, που συγκλήθηκε εξ’ αιτίας της ιδρύσεως της Ρωσικής Πατριαρχικής Εξαρχίας, επεσήμανε με τον πλέον δραματικό τρόπο ότι «Η ίδρυση της Εξαρχίας είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου», και ότι «το πρόβλημα είναι πρωτίστως εσωτερικό μας»!
Ο Σεβασμιώτατος δεν δίστασε να αναδείξει, με διάθεση αυτοκριτικής και ειλικρινείας, τις εσωτερικές παθογένειες που ταλανίζουν το Πατριαρχείο. Το γνωστό και αγωνιστικό ιστολόγιο «Ουκρανικό – Μακεδονικό» σημείωσε: «Διαβάζοντας προσεκτικά την εισήγηση, [του Μητροπολίτου Καμερούν], αναδεικνύεται και ένα άλλο σοβαρό θέμα που αντιμετωπίζει σήμερα το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, καθώς και αλήθειες τις οποίες έβγαλε με τη εισήγησή του ο κ. Γρηγόριος στην επιφάνεια. Ο Καμερούν Γρηγόριος σημειώνει ότι, ένα από τα θέματα που ενεθάρρυναν την ίδρυση Ρωσικής Εξαρχίας στην Αφρική, ήταν η αρνητική στάση ορισμένων Μητροπολιτών του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, θέση η οποία μάλιστα φαίνεται ότι εκφράζεται και δημόσια. Γίνεται λοιπόν γνωστό, ότι κάποιοι αρχιερείς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας όχι απλά έχουν ενστάσεις ή είναι διστακτικοί στο να αναγνωρίσουν την ουκρανική Αυτοκεφαλία, αλλά έχουν εκφράσει σαφή άρνηση. Οι υπάρχουσες λοιπόν φήμες για το μεγάλο εσωτερικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Αλεξάνδρεια, επιβεβαιώθηκαν με τον πιο επίσημο τρόπο».
Δυστυχώς ο Μακ. κ. Θεόδωρος αγνόησε τις εν λόγω «ενστάσεις» και «σαφείς αρνήσεις» Μητροπολιτών και άλλων κληρικών της Αλεξανδρινής Εκκλησίας και αντί να συγκαλέσει Σύνοδο, προκείμενου αυτή να αποφασίσει γύρω από το σοβαρότατο αυτό ζήτημα, προχώρησε στην αναγνώριση του Ουκρανικού Αυτοκέφαλου, παραβιάζοντας όμως το Συνοδικό Σύστημα.
Παρά κάτω το δημοσίευμα παραθέτει τη σχετική παράγραφο από την εισήγηση του Σεβασμιωτάτου κ. Γρηγορίου, στην οποία αποκαλύπτει την ύπαρξη «αρνητών» Αρχιερέων, αλλά και τον διχασμό που προήλθε στους κόλπους της Αλεξανδρινής Εκκλησίας. Γράφει: «…Προχωρώ, με την άδειά Σας, Μακαριώτατε, σε μερικές επισημάνεις επί του προκειμένου, εν πολλοίς γνωστές και αυτονόητες, αλλά θεωρώ, πως είναι σημαντικό να τεθούν ενώπιον του ιερού Σώματος με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο. Η εφεκτική-διστακτική στάση ορισμένων εκ των αγίων αδελφών, ή ακόμα και η εκπεφρασμένως αρνητική τους στάση να συνταχθούν με την απόφαση του Πατριάρχου Αλεξανδρείας να στέρξει στα γενόμενα υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου ενεθάρρυνε, ή τουλάχιστον δεν αποθάρρυνε, την Εκκλησία της Ρωσίας να επιχειρήσει τα όσα αντικανονικά επεχείρησε, καθώς ευελπιστεί σε στήριξη εκ των ένδον, πράγμα που πιστοποιείται από το γεγονός της κατά περίπτωση και επιλεκτικής ακοινωνησίας, όπως ήδη αναφέρθηκε. Εσχάτως ακούονται ψίθυροι ότι σε ορισμένες Επαρχίες του Αλεξανδρινού Θρόνου εδώ και καιρό οποτεδήποτε λειτουργούν Ρώσοι ιερείς μνημονεύουν τον Πατριάρχη Μόσχας… Αν τούτο αληθεύει και οι οικείοι Επίσκοποι το γνωρίζουν και το αποδέχονται, ή έστω το ανέχονται, τότε η ίδρυση της Εξαρχίας είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου και το πρόβλημα είναι πρωτίστως εσωτερικό μας. Οι στιγμές είναι κρίσιμες, για να μην πω οριακές και έχουμε ιερό χρέος προς την Εκκλησία μας να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Αν ακόμη και σήμερα μετά τα όσα έχουν διαδραματιστεί υπάρχουν εντός του Σώματος της Ιεραρχίας αδελφοί που φρονούν ότι η Εκκλησία της Ρωσίας καλώς πράττει και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας βρίσκεται εν αδίκω, τότε έχουμε πρόβλημα ταυτότητος και υποστάσεως, και ας μην φανεί σκληρός ο λόγος, πρόβλημα πίστεως»!
Ο Σεβασμιώτατος κ. Γρηγόριος πολύ εύστοχα επεσήμανε μεν την ύπαρξη των «αρνητών» Αρχιερέων, δεν επεσήμανε όμως δυστυχώς την παραβίαση του Συνοδικού Συστήματος, την οποία απετόλμησε ο Μακ. Πατριάρχης κ. Θεόδωρος. Απ’ ό,τι φαίνεται από την επίσημη ανακοίνωση την οποία δημοσίευσε το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας μετά την λήξη της Συνόδου, κανένας συνοδικός Επίσκοπος δεν τόλμησε να θέσει θέμα παραβιάσεως του Συνοδικού Συστήματος. Το οποίο, βεβαίως, θέμα δεν είναι μικράς τινος σημασίας. Διότι αλλοίμονο στην Τοπική εκείνη Εκκλησία στην οποία δεν λειτουργεί, ή υπολειτουργεί, το Συνοδικό Σύστημα! Το επίσημο Συνοδικό Ανακοινωθέν απλώς περιορίζεται να στηλιτεύσει με τον πιο εμφαντικό τρόπο την «εισπήδηση» του Πατριαρχείου της Μόσχας και κατ’ επέκταση την παραβίαση της κανονικής τάξεως.
Πολύ σωστά επισημαίνει επίσης ο Σεβασμιώτατος κ. Γρηγόριος, ότι «η ίδρυση της Εξαρχίας είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου». Προφανώς με την παρά πάνω φράση θέλει να υποδηλώσει, ότι εξ’ αιτίας της ιδρύσεως της Ρωσικής Πατριαρχικής Εξαρχίας θα επακολουθήσουν στο μέλλον και άλλα οδυνηρά πλήγματα προς το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, τα οποία θα επηρεάσουν καθοριστικά και σαφώς αρνητικά το συντελούμενο ιεραποστολικό έργο στην αφρικανική Ήπειρο, όπου επικινδύνως δραστηριοποιείται το Ισλάμ και πάμπολλες αιρέσεις.
Ορθά επίσης επισημαίνει ότι «το πρόβλημα είναι πρωτίστως εσωτερικό μας». Το πρόβλημα όντως είναι εσωτερικό του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, όχι απλώς διότι «υπάρχουν εντός του Σώματος της Ιεραρχίας αδελφοί, που φρονούν ότι η Εκκλησία της Ρωσίας καλώς πράττει και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας βρίσκεται εν αδίκω», όπως σημειώνει παρά κάτω, αλλά πρωτίστως διότι α) Το Αλεξανδρινό Πατριαρχείο, κατά την ταπεινή μας γνώμη, αμέλησε να συγκροτήσει Σύνοδο και να εξετάσει συνοδικά όλες τις παραμέτρους του χορηγηθέντος Ουκρανικού Αυτοκεφάλου, (ιεροκανονικές, ιστορικές, γεωπολιτικές, εκκλησιολογικές κ.λ.π.) και στη συνέχεια να λάβει τις ορθές αποφάσεις. β) Αμέλησε να εξετάσει τις συνέπειες, που ενδεχομένως θα υφίστατο από το Πατριαρχείο Μόσχας σε περίπτωση αναγνωρίσεως του Ουκρανικού Αυτοκεφάλου. Και γ) Ο προκαθήμενός του, δυστυχώς, προχώρησε στην αναγνώριση του εν λόγω Αυτοκεφάλου χωρίς την λειτουργία του Συνοδικού Συστήματος και ερχόμενος σε ευθεία αντίφαση με τον ίδιο τον εαυτό του. Ο Μακαριώτατος κ. Θεόδωρος στο παρελθόν κατ’ επανάληψη δήλωνε επισήμως σε συνεντεύξεις και άλλες δημόσιες εμφανίσεις του, «ότι η Ουκρανική Εκκλησία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας». Όταν το 2018 επισκεύθηκε την Οδησσό, προέτρεπε τους πιστούς να μείνουν αφοσιωμένοι στην «κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας υπό τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Ονούφριο». Και ξαφνικά στις 8 Νοεμβρίου 2019 δήλωσε, ότι αναγνωρίζει την ουκρανική σχισματική ομάδα, άρχισε να μνημονεύει τον «Προκαθήμενό» της στις ιερές ακολουθίες και τον δέχθηκε σε ευθεία ευχαριστιακή κοινωνία.
Προβληματίζεται επίσης ο Σεβασμιώτατος κ. Γρηγόριος, εάν και κατά πόσον το Αλεξανδρινό Πατριαρχείο έχει «πρόβλημα ταυτότητος και υποστάσεως», δηλαδή υπάρξεως, ή ακόμη και «πρόβλημα πίστεως»! Δεν γνωρίζουμε εάν όντως υπάρχει «πρόβλημα ταυτότητος και υποστάσεως», είμαστε όμως βέβαιοι ότι υπάρχει πρόβλημα λειτουργίας του Συνοδικού Συστήματος. Όπως είμαστε επίσης βέβαιοι, ότι υπάρχει και «πρόβλημα πίστεως», δεδομένου ότι η Αλεξανδρινή Εκκλησία αποδέχθηκε πλήρως τα όσα κακόδοξα αποφασίστηκαν στη «Σύνοδο» της Κρήτης.
Με πόνο και θλίψη, παρακολουθούμε τα εξελισσόμενα δραματικά γεγονότα, τα οποία πλήττουν βάναυσα την ενότητα της Εκκλησίας. Είναι πολύ λυπηρό να διαπιστώνει κανείς το γεγονός, ότι σύγχρονοι Ποιμένες της θέτουν πάνω από την σώζουσα αποστολή της και την ενότητά της, την εξυπηρέτηση γεωπολιτικών συμφερόντων των ισχυρών της γης, μεταβάλλοντάς την σε εργαλείο τους. Προσευχόμαστε ο Μακαριώτατος κ. Θεόδωρος να λάβει σοβαρά υπ’ όψη του τα αποκαλυπτόμενα υπό του Σεβασμιωτάτου κ. Γρηγορίου για την τραγική κατάσταση που δημιούργησε στην Τοπική του Εκκλησία και να συγκαλέσει Σύνοδο, η οποία θα καταδικάσει το σχισματικό μόρφωμα του Επιφανίου Ντουμένκο.
Είναι κρίμα η Τοπική αυτή Εκκλησία, η οποία επί σειρά δεκαετιών είχε μια εντυπωσιακή ανοδική πορεία, λόγω μεγάλων επιτυχιών της στον τομέα της Ιεραποστολής, με αθρόα προσέλευση στην Ορθοδοξία εκατοντάδων ιθαγενών κληρικών και πολλών χιλιάδων πιστών, να καταλήξει τελικά σε μαρασμό και παρακμή εξ’ αιτίας του ουκρανικού ζητήματος. Οι ιθαγενείς αδελφοί μας, κληρικοί και λαϊκοί, μπορεί να μην έχουν υψηλή θεολογική κατάρτιση, έχουν όμως εξαιρετική ευαισθησία σε εκκλησιολογικής φύσεως θέματα. Είναι εις θέσιν να διακρίνουν στοιχειωδώς, ότι όταν πρόσωπα και ομάδες εκπίπτουν του εκκλησιαστικού σώματος στην κατάσταση της αιρέσεως, ή του σχίσματος, χάνουν τη σωτηρία τους. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στο γεγονός ότι στην αφρικανική Ήπειρο εργάζονται και δρουν παράλληλα με τα Ορθόδοξα και πολλά άλλα, ετερόδοξα -αιρετικά, ιεραποστολικά κλιμάκια, από τα οποία, (πολύ ορθά), οι Ορθόδοξοι ιθαγενείς επιμελώς απέχουν και δεν έχουν καμιά εκκλησιαστική κοινωνία. Πρόκειται για μια πραγματικότητα, που και εμείς διαπιστώσαμε σε κατά καιρούς επισκέψεις μας σε Ορθόδοξα ιεραποστολικά κλιμάκια της Αφρικής.
Κλείνοντας, παρακαλούμε τον Μακαριώτατο κ. Θεόδωρο, ως τον δεύτερον τη τάξει Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, να αναλάβει ουσιαστική δράση για την επίλυση του ουκρανικού ζητήματος, ώστε να ειρηνεύσει η Τοπική του Εκκλησία, αλλά και η παγκόσμια Ορθοδοξία. Να αφουγκραστεί την αγωνία και την ευαισθησία των Ιεραρχών και λοιπών κληρικών της Αλεξανδρινής Εκκλησίας, ώστε να μην ανακοπεί, ή υποβαθμισθεί, το εκεί συντελούμενο ιεραποστολικό της έργο. Και τέλος να καταβάλλει προσπάθειες, να πείσει τον αμετάπειστο παν. Οικουμενικό Πατριάρχη να συγκαλέσει Πανορθόδοξη Σύνοδο. Σε αντίθετη περίπτωση να ηγηθεί ο ίδιος Συνάξεως των Προκαθημένων, ή και Πανορθοδόξου Συνόδου, η οποία θα δώσει την λύση στο τρομακτικών διαστάσεων πρόβλημα.
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
