ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2010
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟΝ ΚΛΗΡΟΝ
ΚΑΙ ΤΟ ΦΙΛΟΧΡΙΣΤΟΝ ΠΛΗΡΩΜΑ
ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ
Τέκνα μου ἀγαπητά καί περιπόθητα,
Τά Χριστούγεννα εἶναι ἡ Θεοφάνεια : «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (A’ Τιμ. 3,16), γεννώμενος ὡς ἄνθρωπος, δηλ. ἄνθρωπος σάν καί μᾶς ἀπό σάρκα καί αἷμα (῾Εβρ. 2,14).
Τά Χριστούγεννα εἶναι ἡ ἡμέρα πού ἡ ἁγία ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία μας, ἑορτάζει τήν κατά σάρκα γέννηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἐκ τῆς ῾Υπεραγίας Θεοτόκου στό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ τῆς ᾿Ιουδαίας ἐπί Καίσαρος Αὐγούστου. ᾿Από τότε δέ καί ἀρχίζει ἡ Χριστιανική μας ᾿Εκκλησία καί ἱστορία. Αὐτή ἡ φανέρωση τοῦ Θεοῦ ἐν σαρκί, αὐτή ἡ γέννηση τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου, εἶναι τό μεγαλύτερο γεγονός ὅλων τῶν ἐποχῶν καί ὅλων τῶν αἰώνων. Καί τά Χριστούγεννα, σάν ἑορτή τῆς γεννήσεως τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου, ὡς Θεανθρώπου, εἶναι ἀρχή ὅλων τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἑορτῶν τῶν Χριστιανῶν, γιατί εἶναι ἀρχή ὅλων τῶν ἐκκλησιαστικῶν γεγονότων τῆς Χριστιανοσύνης. ῾Ο ῞Αγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος δικαίως ὁνόμασε τά Χριστούγεννα «Μητρόπολιν πασῶν τῶν ἑορτῶν» δηλαδή μητέρα καί πηγή καί ἀρχή ὅλων τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἑορτῶν. Γιατί εἶναι ἀρχή καί πηγή ὅλων τῶν σωτηριωδῶν χριστιανικῶν γεγονότων, πού συνέβησαν στήν ἱστορία τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Διότι μόνο μετά τά Χριστούγεννα, μετά τήν γέννηση τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, ἀκολούθησε καί ἡ Βάπτισή Του γιά μᾶς, καί ἡ Σταύρωσή Του γιά μᾶς, καί ἡ ᾿Ανάστασή Του γιά μᾶς , καί ἠ ἀποστολή σέ μᾶς τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ.
Στήν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι τό σῶμα τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ, δέν ὑπάρχει οὐσιαστική διαφορά μεταξύ τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἑορτῶν καί τῶν γεγονότων πού ἡ ᾿Εκκλησία ἑορτάζει στίς ἱερές ἀκολουθίες της. Διότι ἕνα σωτηριῶδες καί Θεόσδοτο γεγονός πού κατά τή θεία οἰκονομία τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου καί τοῦ ἀνθρώπου συνέβη σέ μία δεδομένη ἱστορική στιγμή. συνέβη μέ τέτοιο τρόπο καί μέ τέτοιο σκοπό, ὥστε νά μείνει μετά γιά πάντα. δηλαδή συνέβη κατά τέτοιο τρόπο γιά νά γίνει λειτουργικό, πού σημαίνει ἀνθρωποσωτήριο, συνεχῶς παρατεινόμενο μέσω ὅλης τῆς ἱστορίας τῆς ᾿Εκκλησίας ἐπί γῆς, μέχρι τή Δευτέρα Παρουσία καί σ᾿ ὄλη τήν αἰωνιότητα. Καί αὐτή ἠ λειτουργική γιά τόν ἄνθρωπο σωτήριος μεταφορά καί προέκταση τῶν θείων γεγονότων μέσω τῆς ζωῆς μας σ᾿ αὐτή τή γῆ εἶναι πράγματι ἠ ζωή τῆς ᾿Εκκλησίας καί τό ἐορτολόγιο τῆς ᾿Εκκλησίας – εἶναι πράγματι ἡ Λειτουργία της. Λειτουργία τοῦ Ζῶντος Θεοῦ πού μᾶς ζωοποιεῖ κάι μᾶς σώζει.
῾Ολόκληρο τό Εὐαγγέλιο καί ὄλα τά καινοδιαθηκικά γεγονότα τῆς ἱστορίας τὴς σωτηρίας, συνοψίζονται στό Εὐαγγέλιο τῆς Θεοενσαρκώσεως, τῆς Θεανθρωποιήσεως τοῦ Χριστοῦ : ῾Ο Θεός Λόγος «ἐφανερώθη ἐν σαρκί», ἔλαβε σῶμα, ἔγινε ἄνθρωπος. Καί αὐτό ἀκριβῶς τό Θεανθρώπινο γεγονός εἶναι ἐκεῖνο πού ἐμεῖς ἑορτάζουμε τά Χριστούγεννα. Τό συγκεκριμένο γεγονός εἶναι ἠ κατά σάρκα γέννηση τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ὡς ἀνθρώπου. Καί γι᾿ αὐτό εἶναι ἐπίσης συγκεκριμένο γεγονός καί ἠ ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική ἑορτή – καί ἰδιαίτερα τά χριστούγεννα, εἶναι – γιά μᾶς ὀρθόδοξη λειτουργική καί εὐχαριστιακή μετοχή καί κοινωνία μας καί οἰκείωσή μας πρός τό μυστηριακό, ἀλλά καί πραγματικό, γεγονός τῆς Σαρκώσεως τοὺ Σωτήρος ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ «δι᾿ ἡμᾶς καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν».
Στόν μεγάλο οἶκο τοῦ Θεοῦ, τήν ᾿Εκκλησία τοῦ Ζῶντος Θεοῦ, τόν στύλο καί τό ἑδραίωμα τῆς ᾿Αληθείας, εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστό, καί ὀρθοδόξως ὁμολογούμενο, ὄτι «μέγα ἐστί τό τῆς εὐσεβείας μυστήριο». Καί τό μυστήριο αὐτό εἶναι τό ὅτι «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν» (Α’ Τιμ. 3,15-16).
Τό μέγα μυστήριο τῆς πίστεως καί τῆς εὐσεβείας μας, ἔγκειται στό ὄτι ὁ Αἰώνιος καί ῎Αναρχος καί ᾿Απρόσιτος καί ᾿Ακατάληπτος, ἀλλά Φιλάνθρωπος Θεός, κατέβηκε στόν κόσμο μας καί στή ζωή μας καί ἔλαβε «σάρκα» καί ἔγινε ἄνθρωπος, γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος μέ ψυχή καί σῶμα καί νοῦ καί θέληση καί ζωή ἀνθρώπινη. Αὐτή ἡ φανέρωση τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο μας καί στή ζωή μας, ἡ ἀληθινή καί πραγματική εἰσαγωγή Του στήν οἰκουμένη (῾Εβρ. 1,16), εἴσοδος μέσα στή δική μας ἀνθρώπινη πραγματικότητα καί ἱστορία, μέσα στό εἶναι μας καί στή ζωή μας, εἶναι ὄντως «πάντων τῶν καινῶν καινότατον, τό μόνον καινόν ὑπό τόν ἥλιον» (῾Αγ. ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός) καί ὄχι μόνο «ὑπό τόν ἥλιον» ἀλλά καί πάνω ἀπό τόν ἥλιο. Μ᾿ αὐτό τό μέγα θαῦμα, μ᾿ αὐτό τό μεγάλο καί ἀσύλληπτο μυστήριο, δέν μπορεῖ νά συγκριθεῖ οὔτε καί αὐτή ἡ ἴδια ἠ δημιουργία τοῦ κόσμου ἀπό τό Θεό ἐκ τοῦ μηδενός. Διότι ἐνῶ μέχρι τότε ὁ Θεός δημιουργεῖ ἐκ τοῦ μηδενός, δηλαδή δημιουργεῖ ἀνύπαρκτα μέχρι τότε ὄντα καί κτίσματα, τώρα Αὐτός ὁ ἴδιος γίνεται κτίσμα, γίνεται «δημιούργημα», γίνεται «ἄνθρωπος». «῾Ο ἀεί ῎Ων», ὁ ῞Αναρχος καί ῎Ακτιστος, τώρα ὀ ῎Ιδιος γεννᾶται καί γίνεται κτίσμα : «῾Ο ῎Ων γίνεται, ὁ ῎Αναρχος ἄρχεται» (᾿Ακολουθία τῶν Χριστουγένων). ῾Ο Δημιουργός καί Κτίστης γίνεται δημιούργημα καί κτίσμα, ὁ ᾿Αόρατος ὁρᾶται καί ψηλαφᾶται, ὁ ῾Ασώματος λαμβάνει σῶμα. ῾Ο ῎Αναρχος ἀρχίζει μία νέα δική Του ὕπαρξη, ἀνθρώπινη ἤ ἀκριβέστερα θεανθρώπινη. ῾Η θεία ζωή Του γίνεται τώρα θεανθρώπινη ζωή, δηλαδή ζωή ταυτόχρονα καί Θεοῦ καί ἀνθρώπου σέ μίαν ὐποστατική ἔνωση καί ἑνότητα. Τό θεῖο μυστήριο, τό κεκρυμμένο ἀπό αἰῶνες, τό ἄγνωστο ἀκόμα καί στούς ἀγγέλους καί ἀρχαγγέλους, ἀποκαλύπτεται τώρα στήν ἐκ τῆς Παρθένου Γέννηση τοῦ Χριστοῦ στή Βηθλεέμ : Θεός σεσαρκωμένος μέ ἀσύγχυτη ἔνωση τῆς θείας καί ἀνθρωπίνης φύσεως στό ἕνα καί μοναδικό Πρόσωπο τοῦ Λόγου. Καί τί προῆλθε ἀπ᾿ αὐτό! ῾Ο Θεός κατέβηκε μέχρι τόν ἄνθρωπο, ὥστε ὀ ἄνθρωπος νά ὑψωθεῖ μέχρι τό Θεό( ὁ Θεός μετέσχε τῆς δικῆς μας ἀνθρωπίνης φύσεως, γιά νά μετάσχει καί ὀ ἄνθρωπος τῆς θείας( ὁ Θεός ἔγινε Υἱός ἀνθρώπου, γιά νά γίνει ὁ ἄνθρωπος υἱός τοῦ Θεοῦ( ὀ Θεός ἐνανθρωπίζεται γιά νά θεωθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Καί γι᾿ αὐτό εἶναι μεγάλο καί σωτηριῶδες τό μυστήριο τῆς Σαρκώσεως τοῦ Χριστοῦ γιά μᾶς τούς ἀνθρώπους καί γιά κάθε ἄνθρωπο χωριστά, ἀπό τή στιγμή πού μέ ὅλη του τήν ὔπαρξη θά πιστέψει στό Χριστό καί θά ζεῖ τήν κατά Χριστόν ζωή μέσα στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν ῾Αγία ᾿Ορθόδοξη ῾Εκκλησία.
῞Η ῾Αγία ᾿Ορθόδοξη ῾Εκκλησία εἶναι κατά τόν ᾿Απόστολο Παῦλο, οἶκος τοῦ ζῶντος Θεοῦ, Σῶμα τοῦ σαρκωθέντος Σωτῆρος Χριστοῦ, στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ᾿Αλήθείας (Α’ Τιμ. 2,15( ῾Εφ. 1,23( 2,21-22). ῾Η ἀλήθεια ὑπάρχει μόνο στήν ῾Αγία καί Ζωοποιό Τριάδα, ἀπό τήν ῾Οποία πηγάζουν τά πάντα καί διά τῆς ὁποίας ζωοποιοῦνται τά πάντα. ῾Η ἀλήθεια τῆς ῾Αγίας Τριάδος, ἠ ἀλήθεια περί τοῦ ζῶντος καί ἀληθινοῦ Θεοῦ, μᾶς ἀπεκαλύφθη πλήρως μόνο μέ τήν Σάρκωση τοῦ «῾Ενός τῆς Τριάδος», τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ Μονογενοῦς, τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ᾿Αλλά ἐπίσης καί ἡ ἀλήθεια περί τοῦ κόσμου καί τοῦ ἀνθρώπου μᾶς ἀπεκαλύφθη στόν σαρκωθέντα Φιλάνθρωπο Χριστό, ὀ ῾Οποῖος διά τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του ἔκανε τόν ἄνθρωπο Θεό. Αὐτή ἡ δισδιάστατη ἀλήθεια περί τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ Θεανθρώπῳ Χριστῷ, συνιστᾶ τήν οὐσία τῆς ὑπάρξεως καί τῆς ζωῆς τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας χθές, σήμερα καί αὔριο. Αὐτό ταυτόχρονα συνιστᾶ καί τήν μοναδική ἀποστολή τῆς ᾿Εκκλησίας στόν κόσμο, τήν παντοτινή της λειτουργία χάριν τοῦ κόσμου καί τοῦ ἀνθρώπου (῞Αγιος ᾿Ιουστῖνος Πόποβιτς.) Δέν εἶναι ἡ ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία σήμερα μιά «θρησκευτική κοινότητα» γιά φιλανθρωπικούς σκοπούς, ἤ ἕνας «ἀνθρώπινος ὀργανισμός» πού ἀγωνίζεται μόνο γιά τά ἐπίγεια «εἰρήνη καί συνύπαρξη» τῶν ἐθνῶν, ἀλλά εἶναι πρό πάντων, τό Ζωοποιό Σῶμα τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος, καί γι᾿ αὐτό εἶναι ἐργαστήριο σωτηρίας καί λυτρώσεως τοῦ ἀνθρώπου καί μάλιστα αἰωνίας λυτρώσεως (῾Εβρ. 9,12), τήν ὁποία ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός, ὡς Σωτήρ τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ἔφερε καί πραγματοποίησε.
Αὐτή ἡ λύτρωση καί σωτηρία συνίσταται συγκεκριμένα στή νέα μας κατά Χριστόν ζωή, μέσα στό σῶμα Του στήν ᾿Εκκλησία μέ τή δύναμι καί τίς ἄκτιστες ἐνέργειες καί τή Χάρη τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος. Καί ὅτι αὐτή ἡ σωτηρία καί ἡ λύτρωση καί τό πέρασμα στήν κοινή ζωή τῆς βαθμιαίας θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου ἐν Χριστῷ εἶναι κάτι τό ἀληθινό καί πραγματοποιήσιμο καί γιά μᾶς τούς ἁμαρτωλούς, μᾶς τό ἀποδεικνύουν, ὅπως καί στό παρελθόν ἔτσι καί σήμερα στό παρόν, ἐκεῖνοι πού αὐτή τή λύτρωση κι αὐτή τήν κοινή ζωή πραγματικά ἔζησαν καί σήμερα ζοῦν καί βιώνουν. Αὐτοί εἶναι οἱ ῞Αγιοι Χριστιανοί τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας τοῦ Χριστοῦ στόν οὐρανό καί ἐπί γῆς, οἱ ὁποῖοι μαζί μέ τόν σαρκωθέντα Χριστό «ἐδικαιώθησαν ἐν Πνεύματι» καί «ἐφανερώθησαν ἐν δόξῃ» τῆς Χάριτός Του, μαρτυροῦντες σ᾿ αὐτόν τόν κόσμο καί σ᾿ αὐτή τή ζωή, τόν Χριστό σάν Θεό καί Σωτῆρα μέ ὅλη τους τήν ὕπαρξη. Διότι ὁ Κύριος καί Σωτήρ ᾿Ιησοῦς Χριστός κατά τούς λόγους ἑνός ἀπό αὐτούς τούς ῾Αγίους Χριστιανούς, δέν ἦλθε γιά νά μας «διδάξει» ἀπλῶς τή ζωή ἤ ἀπλῶς νά «διορθώσει» τή ζωή σ᾿ αὐτό τόν κόσμο, ἀλλά γιά νά γίνει ὁ ᾿Ιδιος ἡ ζωή μας (Α’ ᾿Ιωαν. 4,9( Γαλ. 2,20), ζωή ἀληθινά ἀνθρώπινη, ἀλλά μέ προσωπική ἕνωση καί κοινωνία μέ τό Θεό καί ὡς ἐκ τούτου ζωή θεία, θεανθρώπινη.
Καί ἰδού αὐτή ἡ νέα θεανθρώπινη ζωή τοῦ Χριστοῦ σέ μᾶς, ζωή στήν ᾿Ορθόδοξη πίστη πού εἶναι «στύλος καί ἐδραίωμα τῆς ᾿Αληθείας», ζωή μέσα στή Χάρη καί τούς καρπούς τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, ζωή μέσα στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ σέ κοινωνία μέ ὅλους τούς ῾Αγίους, εἶναι πράγματι ἡ ἀληθινή ζωή τῶν πιστῶν στήν ἀδιαίρετη ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία, μέσα στήν ὁποία κατοικεῖ καί διά μέσου τῆς ὁποίας ἐκχέεται τό μεγάλο μυστήριο τῆς πίστεώς μας : «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» γιά τήν σωτηρία και ζωοποίηση καί θέωσή μας. Καί αὐτή ἡ καινή ζωή ἐγεννήθη ἀκριβῶς τά Χριστούγεννα καί μᾶς δίδεται μέσῳ τῶν Χριστουγέννων. Διακηρύξετε λοιπόν μέ στεντορεία φωνή ἀδελφοί μου : Χριστός ἐγεννήθη, ἡ ζωή μας καί ὁ Θεός μας.
Χρόνια Πολλά καί εὐλογημένα
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
