Πειραιεύς 9 Ἰανουαρίου 2014
Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Θ Ε Ν
Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Πειραιῶς κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ ἀπέστειλε τήν κάτωθι ἐπιστολήν πρός τόν Μακαριώτατον Πατριάρχην Μόσχας καί πάσης Ρωσίας κ.κ. ΚΥΡΙΛΛΟΝ:
Ἀριθμ. Πρωτ. 50 Ἐν Πειραιεῖ τῇ 9ῃ Ἰανουαρίου 2014
Τῷ Μακαριωτάτῳ & Ἁγιωτάτῳ
Πατριάρχῃ Μόσχας
καί πάσης Ρωσίας
Κυρίῳ κ. ΚΥΡΙΛΛΩι
καί τῇ περί Αὐτῷ Ἱερᾷ Συνόδῳ
Ε ἰ ς Μ Ο Σ Χ Α Ν
Μακαριώτατε καί Ἁγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,
Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀδελφοί,
Πάνυ εὐλαβῶς, μετά βαθυτάτων αἰσθημάτων εὐγνωμοσύνης ἐκ προσώπου τοῦ εὐαγοῦς Κλήρου καί τοῦ φιλοχρίστου λαοῦ τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως τῆς ναυλόχου πόλεως τοῦ Πειραιῶς καί πρώτου λιμένος τῆς Ἑλλάδος προάγομαι ὅπως ὑποβάλω θερμάς συγχαρητηρίους προσρήσεις καί εἰλικρινεῖς εὐχαριστίας διά τό υἱοθετηθέν ὑφ’ Ὑμῶν κατά τήν συνεδρίαν τῆς 25-26 Δεκεμβρίου 2013 (Πρακτικά Νο157) ἐκπονηθέν κείμενον ὑπό τῆς Συνοδικῆς Θεολογικῆς Ἐπιτροπῆς περί «Πρωτείου ἐπί παγκοσμίου ἐπιπέδου ἐντός τῆς Ἐκκλησίας» καταθέτων ἐν ταὐτῷ καί μίαν οὐσιώδην ἔνστασι ἐν τῷ τέλει.
Αἱ Ὑμέτεραι θέσεις ἐκφράζουν ἀπολύτως τήν ἱστορικοκανονικήν θεώρησιν τοῦ πολιτεύματος τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας καί κατακεραυνώνουν τήν κακοδοξίαν καί αἵρεσι τοῦ ἐπικαιροποιημένου Ὠριγενισμοῦ καί «ὑποτακτικισμοῦ» πού ὄζουν Μοναρχιανισμό καί πού εἰσάγουν διαβάθμισι τῶν Τριαδικῶν Προσώπων, ἀσυνείδητον ἐνδεχομένως ἀπομείωσι τοῦ ὁμοουσίου Αὐτῶν καί στρέβλωσι τῶν θείων ἰδιωμάτων διά νά ἱκανοποιηθῇ τό κοσμοείδωλον μιᾶς δῆθεν παγκοσμίου «ἱεροκρατικῆς ἐξουσίας» κατ’ ἀντιστοιχίαν πρός τήν «μοναρχίαν καί πρωτεῖον ἐξουσίας» τοῦ Θεοῦ καί Πατρός. Εἶναι κατεγνωσμένη ἡ τοιαύτη κακοδοξία καί αἵρεσις τοῦ Ὠριγένους καταδικασθέντος ὑπό τῆς Ἁγίας Ε΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί διά τάς ὡς εἴρηται τραγικάς αὐτοῦ θέσεις διά τῶν ὁποίων «ὁ Λόγος εἶναι δεύτερος Θεός» (Εἰς Ἰωάννην τόμ. 5, 39), «αὐτός δέ καί ὁ Πατήρ εἶναι δύο Θεοί, δύναμις μία» (Διαλ. πρός Ἡρακλείδαν Β.Ε.Π ΙΣΤ 367), δέν δύναται νά συγκριθῆ πρός τόν Πατέρα διότι εἶναι μέν εἰκών ἀλλ΄ εἰκών τῆς ἀγαθότητος τοῦ Πατρός καί οὐχί αὐτοαγαθόν (Περί Ἀρχῶν 1,2 καί 13) καί δέν εἶναι φυσικόν καί ἀναγκαῖον γέννημα τοῦ Πατρός ἀλλά προϊόν τῆς θελήσεως αὐτοῦ (Περί ἀρχῶν 4,4,1).
Ἡ ἀδιαίρετος Ὀρθόδοξος Καθολική Ἐκκλησία ἐξαίρουσα τό θεῖον, πνευματικόν, μυστικόν καί ἀόρατον στοιχεῖον δέν προσέδωσε εἰς τήν διοργάνωσιν Αὐτῆς κοσμικόν καί νομικόν καί ἐξωτερικόν χαρακτῆρα ἀλλά πνευματικόν καί μυστικόν, ὡς αἰσθητή ὅμως καί ὁρατή κοινωνία ζώντων ἀνθρώπων διεμορφώθη ὑπό τοῦ Θείου Δομήτορος Αὐτῆς ἱεραρχικῶς καί ὄχι ἱεροκρατικῶς. Ἐν ἀρχῇ τήν Ἐκκλησιαστικήν Ἱεραρχίαν ἀπετέλεσαν οἱ Ἀπόστολοι οἱ ὁποῖοι ἔλαβον τήν ὑψίστην Ἐκκλησιαστικήν αὐθεντίαν. Πρός τοῦτο ὁ Κύριος «ἐποίησε δώδεκα ἵνα ὧσι μετ’ Αὐτοῦ καί ἵνα ἀποστέλλη αὐτούς κηρύσσειν καί ἔχειν ἐξουσίαν θεραπεύειν τάς νόσους» (Μάρκ. γ14) ἀκολούθως δέ «ἀνέδειξε καί ἑτέρους ἑβδομήκοντα καί ἀπέστειλε αὐτούς ἀνά δύο» (Λουκ. ι1). Ἀπευθυνόμενος πρός αὐτούς κατά τήν πρώτην μετά τήν Ἀνάστασι ἐμφάνισι εἶπε: «Καθώς ἀπέσταλκέ με ὁ Πατήρ κἀγώ πέμπω ὑμᾶς…λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον, ἄν τινων ἀφίετε τάς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε κεκράτηνται» (Ἰω. κ21) ἐφοδιάσας αὐτούς διά τῆς πνευματικῆς δυνάμεως λέγων:«ἐδόθη μοι πάσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς, πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Ματθ. κη18-20) διαβεβαιώσας:«ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει καί ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμέ ἀθετεῖ, ὁ δἐ ἐμέ ἀθετῶν ἀθετεῖ τόν ἀποστείλαντά με» (Λουκ. ι16). Οὕτως αὐτός ὁ Κύριος κατέστησε ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τούς Ἀποστόλους καί δι΄ αὐτῶν μετέδωκε τήν διδασκαλίαν καί τά μυστήριά Της καί τήν πνευματικήν ἐξουσίαν. Ἀλλά αὐτή ἡ ἐξουσία δέν ἦτο προσωπική τῶν Ἀποστόλων ἀλλά μεταδοτή καί εἰς τούς διαδόχους των. Τοιουτοτρόπως οἱ Ἀπόστολοι καί γενικῶς ἡ Ἐκκλησία ἔλαβον παρά τοῦ Κυρίου τήν ἐξουσίαν «χειροτονεῖν ἄρχοντας (Ἐπισκόπους) ἐπί πᾶσαν τήν γῆν» (Μ. Βασίλειος PG 29,413. Ἰω. Χρυσοστ. PG 52,777) λαμβάνοντας «διά τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τήν χάριν τοῦ Ἁγ. Πνεύματος» Μ. Βασίλειος (PG 32,669) κατόπιν δέ δι’ αὐτῶν τούς Πρεσβυτέρους καί Διακόνους. Ἡ Ἐκκλησία ἑπομένως ἀπετελέσθη ἐκ δύο τάξεων τῆς ἱεραρχίας καί τῶν λαϊκῶν ὡς πνευματική κοινωνία συντεθειμένη ἐκ ποιμένων καί ποιμαινομένων πιστῶν καθ’ ὅσον «τάξις ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τό μέν εἶναι τί ποίμνιον, τό δέ ποιμένας διώρισεν» (Γρηγορ. Ναζ. PG 36,185) ἀμφότεραι αἱ τάξεις αὐταί, εἶναι συστατικά στοιχεῖα τῆς Ἐκκλησίας ἀπολύτως ἀναγκαῖα καί ἀπαραίτητα ἡνωμένα καί ἀχώριστα.
Ὅθεν εὐλόγως οἱ ἅγιοι Πατέρες, ἀποδοκιμάζουν καί τήν κληρικοκρατίαν καί τήν λαϊκοκρατίαν καί τόν χωρισμόν τῶν δύο τάξεων τῆς Ἐκκλησίας καί διδάσκουν τήν ἑνότητα τήν ἰσότητα καί τήν ἀγάπην, ὡς μελῶν ἑνός καί τοῦ αὐτοῦ σώματος, ὥστε νά εἶναι «εἷς ἐν Κυρίῳ, οἱ μέν καθηγούμενοι πρός τό ἀγαθόν, οἱ δέ ἐφεπόμενοι μετά συμπνοίας» (Μ. Βασιλ. PG 32,820) πάντες οἱ πιστοί μέλη τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἴσοι πρός ἀλλήλους διότι «πάντες τῆς αὐτῆς ἠξίωνται τιμῆς» καί τά «πάντων κεφαλαιοδέστερα κοινά πάντων ἐστί, τό βάπτισμα, τό διά πίστεως σωθῆναι, τό τόν Θεόν ἔχειν πατέρα , τόν τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος ἅπαντας μετέχειν» (Ἰω. Χρυσοστ. PG 59,75. 62,81). Ἡ κατανομή τῶν διαφόρων χαρισμάτων δέν αἴρει τήν ἰσοτιμίαν τῶν μελῶν τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά τοὐναντίον συμβάλλει εἰς τήν διαμόρφωσι καί ὁλοκλήρωσι τοῦ ἑνός σώματος. Κατά τόν μεγαλειώδη Γρηγόριον τόν Θεολόγον «οἱ γάρ πάντες ἕν σῶμα ἐσμέν ἐν Χριστῷ ἤ δέ καθ’ ἕνα Χριστοῦ καί ἀλλήλων μέλη. Τό μέν γάρ ἄρχει καί προκαθέζεται τό δέν ἄγεται καί εὐθύνεται καί οὔτε τἀυτόν ἀμφότερα ἐνεργεῖ, εἴπερ μή ταὐτόν ἄρχειν ἄρχεσθαι καί γίνεται ἀμφότερα ἕν, εἰς ἕνα Χριστόν ὑπό τοῦ αὐτοῦ συναρμολογούμενα καί συντιθέμενα Πνεύματος» (PG 36,185).
Διά τῆς ὑπό τῶν Ἀποστόλων Συνοδικῆς ἀποφάνσεως, εἰσάγεται εἰς τήν χωρίαν των, ὁ Ματθίας καί ἐκλέγονται οἱ πρῶτοι Διάκονοι καθώς καί εἰσάγονται εἰς τήν Ἀποστολικήν διακονίαν οἱ Παῦλος καί Βαρνάβας (Πραξ. α15-26, στ1-7, ιγ1-4) καί ἐπιλύεται ὑπό τῆς Ἀποστολικῆς Συνόδου ἡ διαφωνία περί τοῦ τρόπου εἰσαγωγῆς εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῶν ἐξ Ἐθνικῶν προερχομένων (Πράξ. ιγ1-4) καί τοιουτοτρόπως εἰς τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν εἰσήχθη τό ἱεραρχικόν συνοδικόν σύστημα διοικήσεως κατά τό ὁποῖον οὐδείς ἐπίσκοπος εἶναι ὁ μοναδικός φορεύς τοῦ συνόλου τῆς ἐπισκοπικῆς ἐξουσίας ἀλλά ἡ Σύνοδος πάντων τῶν ἐπισκόπων τῆς Ἐκκλησίας ἐπί τό αὐτό συνερχομένων. Ὑπεράνω τῆς ἐξωτερικῆς καί προσκαίρου αὐτῆς ἀρχῆς, ὡς ἀληθής Ἀρχή καί Κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας ἀναγνωρίζεται ὁ Θεάνθρωπος Κύριος διότι «Αὐτός, ἐστίν ἡ κεφαλή τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἐστίν ἀρχή πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα γένηται ἐν πᾶσι Αὐτός πρωτεύων» (Κολοσ. α΄18). Ὑπό τήν ὑψίστην κεφαλήν τόν Χριστόν, ὡς ὁρατή κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας ἵσταται ἡ Οἰκουμενική Σύνοδος μή ὑφισταμένου μοναρχικοῦ πρωτείου ἐξουσίας ἤ μοναρχικοῦ διοικητικοῦ συστήματος, στηριζομένου ἐπί ἀπολυταρχικοῦ πρωτείου ἐξουσίας εἰς οὐδένα τῶν προέδρων τῶν κατά τόπους ἱερῶν Συνόδων τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. Ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει ὡς ἱστορικῶς ἀποδεικνύεται θά ἦτο καί ἀδύνατος ἡ καθαίρεσις αἱρεσιαρχῶν Πρωθιεραρχῶν ὡς οἱ Μακεδόνιος, Νεστόριος, Διόσκορος, Σεβῆρος, Ὀνώριος κ.ἄ.
Ἐξαιρέτως ὅθεν προβάλλεται διά τοῦ κειμένου, ὁ 34ος κανών τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ὡς γνώμων καί σύνταγμα τοῦ Συνοδικοῦ Πολιτεύματος ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ διά τοῦ ὁποίου διακρατεῖται ἡ ἑνότης τῆς πίστεως καί ἡ ἀκρίβεια τοῦ δόγματος. Ἄλλωστε ἡ τραγική ἱστορική πορεία τοῦ ἐκπεσόντος πάλαι ποτέ πρεσβυγενοῦς Πατριαρχείου τῆς παλαιᾶς Ρώμης καί τῆς Δύσεως, τοῦ καταστίκτου ἀπό αἱρετικά φληναφήματα, πολυειδῆ ἐγκλήματα, αἴσχιστες πλαστογραφήσεις, ὡς τό «Πέτρειον» δόγμα, ἡ ψευδοΚωνσταντίνειος δωρεά, οἱ ψευδοΙσιδώρειες διατάξεις, τά ψευδοκλημέντεια, ἡ ψευδοπιπίνειος δωρεά ἀποτελοῦν ἐκφαντορικόν παράδειγμα στρεβλώσεως τοῦ Ἀποστολικοπαραδότου καί τοῦ ὑπό τῶν Ἁγίων καί Οἰκουμενικῶν Συνόδων θεσπισθέντος πολιτεύματος τῆς Ἐκκλησίας.
Ὅσον ἀφορᾶ εἰς τήν ἀπόπειραν θεμελιώσεως Πρωτείου παγκοσμίου δικαιοδοσίας καί ἐξουσίας ἐν τῇ Μιᾷ, Ἁγίᾳ Καθολικῇ καί Ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ κατ’ ἀντιστοιχίαν πρός τήν Ρωμαιοκαθολικήν ἐκτροπήν ὀφείλω νά ἐπισημειώσω ὅτι διά τήν ὀργάνωσι τῶν Ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων ἴσχυσεν ἀρχικῶς σύστημα συγγενές πρός τήν πολιτικήν διοίκησι διά τῆς δημιουργίας ἐκκλησιαστικῶν ἐπαρχιῶν. Αἱ μεγάλαι περιφέρειαι ὠργανώθησαν κατά τόν 34ον Ἀποστολικόν Κανόνα, ὡς εὐρέα ἐκκλησιαστικά τμήματα, ἐπί κεφαλῆς ἔχοντα τόν «Πρῶτον» διά τάς διοικήσεις Ἀνατολῆς (Ἀντιόχεια), Αἰγύπτου (Ἀλεξάνδρεια), Καππαδοκίας-Πόντου (Καισάρεια), Ἀσίας (Ἔφεσος) οἱ πρῶτοι ἐκλήθησαν Ἔξαρχοι. Περί τῶν Ἐξάρχων λόγος γίνεται εἰς τούς Κανόνας θ΄ καί ιζ΄ τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Οἱ Ἔξαρχοι Ἀλεξανδρείας καί Ἀντιοχείας ὠνομάσθησαν ἀργότερα Πατριάρχαι, ὁ τίτλος ἐπεξετάθη καί ἐπί τούς Κωνστατινουπόλεως καί Ἱεροσολύμων. Εἰς τήν 126 Νεαράν τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἀποκαλοῦνται «Μακαριώτατοι Ἀρχιεπίσκοποι καί Πατριάρχαι Ρώμης, Κωνσταντινουπόλεως, Ἀλεξανδρείας, Θεουπόλεως (Ἀντιοχείας) καί Ἱεροσολύμων». Ἀπό τοῦ 6ου αἰ. ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ἀποκαλεῖται Οἰκουμενικός καί δή εἰς τήν Σύνοδον Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ἔτους 587 ὠνομάσθη Οἰκουμενικός Πατριάρχης ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νηστευτής. Τό ἐπίθετον Οἰκουμενικός δέν ἦταν καί προηγουμένως ἄγνωστον εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν φρασεολογίαν. Οἱ λέξεις οἰκουμένη καί προσφιλής καί ἐκφραστική ἦτο καί ὁ τίτλος δέν ἦτο ἠχηρός οὔτε ἐγωϊστικός καί κατά καιρούς ἐχρησιμοποιήθη ὡς διακοσμητικόν ἐπίθετον ἀποδοθέν πρός διαφόρους Ἐπισκόπους καί Πάπας ἀκόμη καί μοναχούς. Περιέχεται εἰς Νεαράς τοῦ Ἰουστινιανοῦ καί εἰς Συνοδικά ἔγγραφα. Δέν ὑπεδήλωνε ποτέ τήν ὁπωσδήποτε ἄσκησι παγκοσμίου καθολικῆς ἐξουσίας, ἐν δέ τῇ περιπτώσει τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ἐφανέρωνε ἀντιστοιχίαν πρός τήν πολιτικήν ἐξουσίαν τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους καί πίστιν θεμελιωθεῖσαν εἰς τό πέρασμα τῶν καιρῶν ὅτι ἀποτελεῖ ὁ θρόνος τῆς Κωνσταντινουπόλεως τήν ἀσφαλῆ ἐγγύησιν τῆς ἀνέτου καί ὑγιοῦς ἐπικρατήσεως τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ ὑπό τήν Ὀρθόδοξον αὐτῆς μορφήν. Μέ αὐτό ἄλλωστε τό πνεῦμα ἡ ὑμνογραφία τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλεῖ τούς μεγάλους τῆς Ἐκκλησίας Πατέρας φωστήρας τῆς Οἰκουμένης καί Οἰκουμενικούς διδασκάλους.
Εἶναι ἀποδεικτικά τῶν ἀνωτέρω τά παρατιθέμενα ὑπό τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κυροῦ Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν εἰς τό περισπούδαστον ἔργον του: «Ἐκκλησιαστική Ἱστορία» σελ. 96 ἑπομ. διά τῶν ὁποίων: «Καταπολεμῶν ὁ Πάπας Γρηγόριος ὁ Α΄ τήν ὑπό τοῦ Πατριάρχου Κων/πόλεως Ἰωάννου τοῦ Νηστευτοῦ χρῆσιν τοῦ τίτλου «Οἰκουμενικός» (ἐνῷ ἡ χρῆσις τοῦ τίτλου τούτου ἐγένετο ὑπό τῶν Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως πολύ προηγουμένως), ἀπέστειλε πρός αὐτόν ἐπιστολάς διαμαρτυρίας, ἐν τῇ πρώτη τῶν ὁποίων κατά τάς ἀρχάς τοῦ 595 μεταξύ ἄλλων περιέχονται καί τά ἑξῆς:
«… Ὅτι ὁ Ἰωάννης θά μείνῃ ἀναπολόγητος κατά τήν Β΄ παρουσίαν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, τῆς κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, διότι διά τῆς προσηγορίας τοῦ «Οἰκουμενικοῦ» προσπαθεῖ νά ὑπόταξῃ ὅλα τά μέλη αὐτῆς. Ὅτι διά τῆς διεφθαρμένης λέξεως μιμεῖται τόν Ἑωσφόρον, διότι τί ἄλλο δι’ αὐτῆς λέγει, εἰμή ἀναβήσομαι εἰς τόν οὐρανόν καί θήσω τόν θρόνον μου ὑπεράνω τῶν ἀστέρων; Ἀστέρες δέ εἶναι οἱ ἐπίσκοποι τῆς οἰκουμενικῆς Ἐκκλησίας, οὕς πάντας ζητεῖ νά ὑπερβῇ ὁ Ἰωάννης. Ὅταν μετά θλίψεως σκεφθῶ περί πάντων τούτων, ἔγραφε, καί μετά φόβου ἀπίδω τάς ἀνεξερευνήτους βουλάς τοῦ Θεοῦ, πνίγομαι ὑπό δακρύων, ἀναστέλλονται οἱ παλμοί τῆς καρδίας μου ἐπί τῇ σκέψει, ὅτι τοιοῦτος ἁγιώτατος ἀνήρ ἐπέτρεψεν εἰς κόλακας γλώσσας νά παρασυρθῇ εἰς τοιαύτην ἔπαρσιν, ὥστε, οἰκειωθείς διεφθαρμένον ὄνομα, ἀγωνίζεται νά μιμηθῇ τόν Ἑωσφόρον, ὅστις, θελήσας νά ἐξισωθῇ πρός τόν Θεόν, ἀπώλεσε καί τήν δόξαν τῆς ὁμοιότητος. Ὅτι ἀληθῶς ὁ ἀπ. Πέτρος εἶναι τό πρῶτον μέλος τῆς ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ἐκκλησίας, ὁ δέ Παῦλος, Ἀνδρέας, Ἰωάννης τί ἄλλο εἰσίν ἤ κεφαλαί ἐπί μέρους λαῶν; Καί ὅμως ὑπό μίαν κεφαλήν εἰσίν πάντα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, καί ἅγιοι πρό τοῦ νόμου, ἅγιοι μετά τόν νόμον, ἅγιοι ὑπό χάριν, ἅπαντες οὗτοι, πληροῦντες δι’ ἑαυτῶν τό σῶμα τοῦ Κυρίου, συναριθμοῦνται μετά τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, καί οὐδείς αὐτῶν οὐδέποτε ἠθέλησε νά καλῆται οἰκουμενικός».
Ὡσαύτως, πρός τόν αὐτοκράτορα Μαυρίκιον καί τούς Πατριάρχας Ἀλεξανδρείας Εὐλόγιον καί Ἀντιοχείας Ἀναστάσιον ἔγραψε κατά τό 597, σύν ἄλλοις, ὅτι «….θεωρεῖ πρόδρομον τοῦ ἀντιχρίστου ἤ μᾶλλον ἀνώτερον τοῦ ἀντιχρίστου τόν τολμῶντα νά ὀνομάζη ἑαυτόν «Οἰκουμενικόν Πατριάρχην»∙ ὅτι οὐ μόνον αὐτός, ἀλλ’ ἅπασα ἡ Ἐκκλησία ἐσκανδαλίσθη ἐκ τοῦ ὑπερηφάνου τίτλου, τοῦ ἀντιμαχομένου πρός τούς Κανόνας τῶν συνόδων καί πρός αὐτάς τάς ἐντολάς τοῦ Κ. ἡ. Ἰ. Χριστοῦ∙ ὅτι ὁ οἰκειοποιούμενος τόν νέον τίτλον, παρά τάς ἐντολάς τοῦ Εὐαγγελίου καί τάς διατάξεις τῶν συνόδων, δύναται νά εἶναι πρῶτος χωρίς νά ταπεινώσῃ τούς λοιπούς; ὅτι, ἐάν τις τῆς Ἐκκλησίας Κων/πόλεως προσλάβῃ τοιοῦτον ὄνομα, δι’ οὗ ἔμελλε νά γίνῃ δικαστής πάντων, ἡ οἰκουμενική Ἐκκλησία ἔμελλε νά σαλευθῇ ἐν ταῖς βάσεσιν αὐτῆς. Ὅτι ὁ ἀποκαλῶν ἑαυτόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην καταργεῖ τήν πατριαρχικήν ἀξίαν τῶν ἄλλων Πατριαρχῶν. Ἰδιαιτέρως δέ παρεκάλει τούς Πατριάρχας νά προσεύχωνται εἰς τόν Θεόν, ἵνα μή διά τοῦ δηλητηρίου τῆς λέξεως δηλητηριασθῶσι τά ζῶντα μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ καί ὅπως μή ἡ διαβολική αὕτη ἐπινόησις τοῦ τίτλου προσβάλῃ καί τούς λοιπούς Πατριάρχας, οἵτινες ὤφειλον οὔτε νά δίδουν, οὔτε νά δέχωνται τόν τίτλον, ἀλλά νά προσέχωσιν, ὅπως καί οἱ ὑπ’ αὐτούς ἐπίσκοποι προφυλάσσωνται ἀπό τῆς μιάνσεως τῆς λέξεως ταύτης. Ἐάν δέ συμβῇ τό ἀντίθετον, ἡμεῖς μένοντες ὁλόψυχοι ὀφείλομεν νά ἀντιστῶμεν μέχρι θανάτου, ὅπως καταδικάζοντες τήν οἰκουμενικότητα μή παρασυρθῶμεν ὑπό ἰδιοτελείας τινός».
Ἐκ τῶν ἐπιστολῶν τούτων τοῦ Πάπα Γρηγορίου σαφῶς διακηρύσσεται, ὡς ὀρθῶς παρατηρεῖ ὁ ἀοίδιμος Ἀρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ἐν τῷ αὐτῷ συγγράμματί του (σελ. 105-108 καί 320), ὅτι ὁ Πάπας Γρηγόριος ἀνιδιοτελῶς κατέκρινε τόν τίτλον «Οἰκουμενικός» φοβούμενος μήπως ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως θελήσῃ νά κυριαρχήσῃ ἐφ’ ὁλοκλήρου τῆς Ἐκκλησίας καί διαταράξῃ τήν μεταξύ τῶν Πατριαρχῶν ἐπικρατοῦσαν ἰσότητα. Ἀποκρούων οἱονδήποτε πρωτεῖον ἐν τῇ διοικήσει τῆς Ἐκκλησίας, ἀναπτύσσει λαμπρῶς τήν ἰσότητα ταύτην καί ἀγωνίζεται ὑπέρ αὐτῆς. Πολεμεῖ τόν τίτλον «Οἰκουμενικός», οὐχί διότι θεωρεῖ ἑαυτόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην, ἀλλά διότι οὐδείς τῶν Πατριαρχῶν δύναται νά ἀξιώσῃ, ὅπως ἄρχῃ τῶν λοιπῶν. Ἀποκρούει δηλονότι πᾶσαν ἰδέαν διοικητικοῦ «πρωτείου» καί μοναρχικῆς ἐξουσίας ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. Τούς Πατριάρχας Ἀλεξανδρείας καί Ἀντιοχείας θεωρεῖ ἐξ ἴσου πρός ἑαυτόν διαδόχους τοῦ ἀπ. Πέτρου, χωρίς νά ἀποκρούῃ καί τήν πατριαρχικήν ἀξίαν τοῦ Κων/πόλεως. Εἰς ἰδιαιτέραν δέ ἐπιστολήν του πρός τόν Ἀλεξανδρείας Εὐλόγιον, γράψαντα πρός αὐτόν ὅτι συμφώνως πρός τήν ἐντολήν του δέν μετεχειρίσθη πλέον τήν λέξιν «Οἰκουμενικός» διά τόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως καί ὀνομάσαντα αὐτόν «Οἰκουμενικόν Πάπαν», ὁ ὄντως ἅγιος ἐκεῖνος Ἱεράρχης παρετήρησε: «…παρακαλῶ ὅπως μή ὁμιλῇς περί διαταγῆς, διότι γιγνώσκω τίς εἶμαι ἐγώ καί τίς εἶσαι σύ, κατά τό ἀξίωμα ἀδελφός, κατά τήν ἁγιότητα πατήρ μου. Δέν διέταξα, ἀλλ’ ἁπλῶς ὑπέδειξα τό τί δέον γενέσθαι. Λέγω, ὅτι δέον νά μή ἀπονέμῃς μοι τόν τίτλον «Οἰκουμενικός Πάπας», διότι δέν θέλω νά μοί ἀπονεμηθῇ ἀξία εἰς βάρος τῶν ἀδελφῶν μου… Ἐάν ἡ ὑμετέρα ἁγιότης μέ ὀνομάζῃ «Οἰκουμενικόν Πάπαν», ἀφαιρεῖ ἀφ’ ἑαυτῆς τήν ἰδιότητα τοῦ ἐπισκόπου, ἐπειδή ὑποτίθησιν, ὅτι εἰμί «Οἰκουμενικός». Μή γένοιτο! Μακράν ἡμῶν λέξεις ὑποθάλπουσαι τήν ματαιότητα καί πληγώνουσα τήν ἀγάπην».
Ἐν κατακλείδι ἐπιτραπήτω νά ὑποβάλω οὐσιώδη ἔνστασιν ἐπί τοῦ ἐν χωρίῳ 3 τοῦ Ὑμετέρου κειμένου ἀναφερομένου ὅτι «σέ ἐπίπεδο οἰκουμενικῆς Ἐκκλησίας ὡς κοινότητας τῶν κατά τόπους Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν… τό πρωτεῖον καθορίζεται συμφώνως πρός τήν παράδοσι τῶν ἱερῶν Διπτύχων…» διότι τό πρωτεῖον τιμῆς τῶν πέντε Πρεσβυγενῶν Θρόνων τῆς Ἐκκλησίας δέν ἀποτελεῖ παράδοσι τῶν ἱερῶν Διπτύχων ἀλλά νομοκανονικήν ἀπόφανσι καί ἐπιταγήν τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων οἱ ὁποῖες διά τοῦ γ΄ Κανόνος τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τοῦ ἔτους 381 ἐπιτάσσουν «τόν μέντοι Κωνσταντινουπόλεως Ἐπίσκοπον ἔχει τά πρεσβεῖα τιμῆς μετά τόν Ῥώμης Ἐπίσκοπον διά τό εἶναι αὐτήν Νέαν Ῥώμην», διά τοῦ κη΄ Κανόνος τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐπικυρώνουν τόν προηγούμενον Ἱ. Κανόνα: «Πανταχοῦ τοῖς τῶν ἁγίων Πατέρων ὅροις ἑπόμενοι, καὶ τὸν ἀρτίως ἀναγνωσθέντα κανόνα τῶν ἑκατὸν πεντήκοντα θεοφιλεστάτων ἐπισκόπων, τῶν συναχθέντων ἐπὶ τοῦ τῆς εὐσεβοῦς μνήμης Μεγάλου Θεοδοσίου, τοῦ γενομένου βασιλέως ἐν τῇ βασιλίδι Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ῥώμης, γνωρίζοντες, τὰ αὐτὰ καὶἡμεῖς ὁρίζομέν τε καὶ ψηφιζόμεθα περὶ τῶν πρεσβείων τῆς ἁγιωτάτης ἐκκλησίας τῆς αὐτῆς Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ῥώμης· καὶ γὰρ τῷ θρόνῳ τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης, διὰ τὸ βασιλεύειν τὴν πόλιν ἐκείνην, οἱ Πατέρες εἰκότως ἀποδεδώκασι τὰ πρεσβεῖα. Καὶ τῷ αὐτῷ σκοπῷ κινούμενοι οἱἑκατὸν πεντήκοντα θεοφιλέστατοι ἐπίσκοποι, τὰἴσα πρεσβεῖα ἀπένειμαν τῷ τῆς Νέας Ῥώμης ἁγιωτάτῳ θρόνῳ, εὐλόγως κρίναντες, τὴν βασιλείᾳ καὶ συγκλήτῳ τιμηθεῖσαν πόλιν, καὶ τῶν ἴσων ἀπολαύουσαν πρεσβείων τῇ πρεσβυτέρᾳ βασιλίδι Ῥώμῃ, καὶἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς ὡς ἐκείνην ὑπάρχουσαν. Καὶὥστε τοὺς τῆς Ποντικῆς, καὶ τῆς Ἀσιανῆς, καὶ τῆς Θρᾳκικῆς διοικήσεως μητροπολίτας μόνους, ἔτι δὲ καὶ τοὺς ἐν τοῖς βαρβαρικοῖς ἐπισκόπους τῶν προειρημένων διοικήσεων χειροτονεῖσθαι ὑπὸ τοῦ προειρημένου ἁγιωτάτου θρόνου τῆς κατὰ Κωνσταντινούπολιν ἁγιωτάτης ἐκκλησίας· δηλαδὴἑκάστου μητροπολίτου τῶν προειρημένων διοικήσεων μετὰ τῶν τῆς ἐπαρχίας ἐπισκόπων χειροτονοῦντος τοὺς τῆς ἐπαρχίας ἐπισκόπους, καθὼς τοῖς θείοις κανόσι διηγόρευται· χειροτονεῖσθαι δέ, καθὼς εἴρηται τοὺς μητροπολίτας τῶν προειρημένων διοικήσεων παρὰ τοῦ Κωνσταντινουπόλεως ἀρχιεπισκόπου, ψηφισμάτων συμφώνων κατὰ τὸἔθος γινομένων, καὶἐπ’ αὐτὸν ἀναφερομένων», καί διά τοῦ λς΄ τῆς ΣΤ΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὁρίζουν: «Ἀνανεούμενοι τὰ παρὰ τῶν ἑκατὸν πεντήκοντα ἁγίων Πατέρων, τῶν ἐν τῇ θεοφυλάκτῳ ταύτῃ καὶ βασιλίδι πόλει συνελθόντων, καὶ τῶν ἑξακοσίων τριάκοντα, τῶν ἐν Χαλκηδόνι συναθροισθέντων νομοθετηθέντα, ὁρίζομεν, ὥστε τὸν Κωνσταντινουπόλεως θρόνον τῶν ἴσων ἀπολαύειν πρεσβείων τοῦ τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης θρόνου, καὶἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς, ὡς ἐκεῖνον, μεγαλύνεσθαι πράγμασι, δεύτερον μετ’ ἐκεῖνον ὑπάρχοντα, μεθ’ ὃν ὁ τῆς Ἀλεξανδρέων μεγαλοπόλεως ἀριθμείσθω θρόνος, εἴτα ὁἈντιοχείας, καὶ μετὰ τοῦτον, ὁ τῆς Ἱεροσολυμιτῶν πόλεως».
Ἑπομένως ὅσον ἀφορᾶ εἰς τούς πρεσβυγενεῖς Θρόνους τό Πρωτεῖον τιμῆς δέν καθορίζεται «συμφώνως πρός τήν παράδοσιν τῶν ἱερῶν Διπτύχων» ἀλλά δυνάμει τῆς θεόθεν ἀποφάνσεως τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί διά τόν λόγον αὐτόν εἶναι ἀναλλοίωτον, αἰώνιον, ἄφθιτον καί ἀπαρασάλευτον.
Ἐπί δέ ταῖς ἑορταῖς τοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου καί τῇ ἐπιτολῇ τοῦ νέου ἐνιαυτοῦ 2014 ταπεινῶς εὔχομαι ἔτη πολλά καρποβριθῆ καί εὐφρόσυνα!
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
(Ἐκ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως)
