ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 1054: ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΠΑΓΙΔΑ! (Αναφορά σε πρόσφατο συνέδριο)

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 24^η Φεβρουαρίου 2025

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 1054: ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΠΑΓΙΔΑ!

(Αναφορά σε πρόσφατο συνέδριο)

Ο Οικουμενισμός, αυτή η παναίρεση των εσχάτων καιρών, ως προδρομική κατάσταση της τραγικής εποχής του Αντιχρίστου, έχει δαιμονικό χαρακτήρα και προέλευση. Ο σκοπός της είναι να ενοποιήσει θρησκευτικά την ανθρωπότητα, για να ολοκληρωθεί η παγκοσμιοποίηση, δηλαδή να ετοιμαστεί το παγκόσμιο κράτος, το οποίο θα κυβερνήσει ο μεγάλος άνομος. Να ενώσει αρχικά τον κατακερματισμένο χριστιανικό κόσμο και κατόπιν όλες τις θρησκείες και θρησκευτικές πίστεις στο ήδη ετοιμαζόμενο εφιαλτικό και δαιμονικό σχήμα της πανθρησκείας.

Σκοτεινός λοιπόν ο σκοπός του και εξίσου σκοτεινοί οι τρόποι για να πραγματοποιήσει τον φρικώδη σκοπό του. Οι αφανείς ηγήτορές του εργάζονται στα σκοτεινά και προβάλλουν ψεύτικες εικόνες, ώστε να φαίνεται ότι οι σκοποί του είναι αγαθοί και επωφελείς για την ανθρωπότητα. Κύρια γνωρίσματα είναι τα προσωπεία, με τα οποία παρουσιάζεται, κυρίως αυτό της δήθεν αγάπης. Χρησιμοποιεί το ψεύδος για να πραγματοποιήσει τους στόχους του. Συχνά παρουσιάζει το μαύρο άσπρο και το άσπρο μαύρο, λανσάροντας μισές αλήθειες αναμειγμένες με ψεύδη. Ακόμη, κάνει ιστορικές παραχαράξεις και αποκρύψεις ιστορικών γεγονότων, ώστε να φαίνονται ιστορικά θεμελιωμένοι οι στόχοι του.

Μια τέτοια συσκότιση της ιστορικής αλήθειας έγινε πρόσφατα σε διεθνές συνέδριο στην Αυστρία, με θέμα: «1054 – Ἔγινε πράγματι τό Σχίσμα μεταξύ τῆς Ἀνατολικῆς καί Δυτικῆς Ἐκκλησίας;». Σύμφωνα με δημοσίευμα, το συνέδριο «διοργάνωσε ὁ Σύνδεσμος τῶν καθηγητῶν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν τῶν Πανεπιστημίων τῆς Αὐστρίας σέ συνεργασία μέ τό Ἰνστιτοῦτο Ἱστορίας-Τμῆμα Θεολογίας καί Ἱστορίας τῆς χριστιανικῆς Ἀνατολῆς τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Βιέννης καί μέ τό Ἵδρυμα ΠΡΟ ΟΡΙΕΝΤΕ ἐξέτασε τό σοβαρό αὐτό θέμα τοῦ Χριστιανισμοῦ γιά νά δοθεῖ μιά ἐνδελεχής καί ἐπιστημονικά κατοχυρωμένη ἀπάντηση στό θέμα αὐτό, τό ὁποῖο ἀπασχολεῖ καί ταλαιπωρεῖ τίς Ἐκκλησίες μας σχεδόν χίλια χρόνια»[1].

Μελετήσαμε με προσοχή το άρθρο και τις περιλήψεις των εισηγητών και διαπιστώσαμε αβίαστα ότι το εν λόγω συνέδριο ήταν μια ακόμα συνάντηση, για την προώθηση της ήδη βαλτωμένης «πορείας προς την ένωση των εκκλησιών», με άλλο τρόπο. Μια απέλπιδα προσπάθεια να ενθαρρυνθεί και να αναθερμανθεί αυτή η πορεία, η οποία δεν προχωράει, διότι σκοντάφτει στην παντελή άρνηση των αιρετικών (εν προκειμένω των παπικών) να απεμπολήσουν τις δεκάδες κακοδοξίες τους και φυσικά ημών των ορθοδόξων να τις αποδεχτούμε.

Δεν ήταν δύσκολο να διαγνώσουμε το άγχος των διοργανωτών και συμμετεχόντων σ’ αυτό, από το γεγονός ότι όλες οι εισηγήσεις συνέκλιναν στο να «αποδείξουν» ότι το «σχίσμα» του 1054 είναι …ανυπόστατο, δεν έγινε ποτέ! Ότι δήθεν, αποδέκτες των «αναθεμάτων» ήταν πρόσωπα (Καρδινάλιος Ουμβέρτος, Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος και οι ακόλουθοί τους) και όχι οι Εκκλησίες, που σημαίνει (κατ’ αυτούς) ότι ουδέποτε διασπάστηκε η Εκκλησία και ο χωρισμός της οφείλεται σε «παρεξηγήσεις» και «σταδιακή αποξένωση»! Ότι «είμαστε ενωμένοι» και «δεν το γνωρίζουμε» και ως εκ τούτου δεν απαιτείται να γίνει κάποια «ένωση»!

Στο δημοσίευμα αναφέρεται πως στο συνέδριο επιχειρήθηκε «νά δοθεῖ μιά ἐνδελεχής καί ἐπιστημονικά κατοχυρωμένη ἀπάντηση» για το «ανύπαρκτο σχίσμα». Αλλά είναι ηλίου φαεινότερο πως όλοι οι εισηγητές, για να στηρίξουν την «επιστημοσύνη» αυτού του συλλογισμού, μεταχειρίστηκαν και πρόβαλλαν απίστευτες ιστορικές ανακρίβειες και μισές αλήθειες, τις οποίες θα προσπαθήσουμε να ανασκευάσουμε στην παρούσα ανακοίνωσή μας.

Η Πρόεδρος του Συνδέσμου των καθηγητών της Εκκλησιαστικής Ιστορίας των Θεολογικών Σχολών της Αυστρίας Καθηγήτρια Michaela Sohn-Kronthaler (Graz) κατά την εναρκτήρια ομιλία της τόνισε πως, «Τό Συμπόσιον ἔχει σκοπό νά ἐξετάσει ἀπό ἱστορικῆς καί οἰκουμενικῆς σκοπιᾶς τί ἀκριβῶς συνέβη τό 1054 στήν Κωνσταντινούπολη. Διότι, ἐάν ἐκεῖνο τό ἔτος καί βάσει τῶν νεωτέρων ἐρευνῶν, μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν μας δέν ἔγινε τό Σχίσμα, τότε οἱ Ἐκκλησίες μας εὑρίσκονται οὐσιαστικά σέ τελείως διαφορετική σχέση. Ὁ Οἰκουμενικός Διάλογος θά κέρδιζε μία τελείως νέα ἀφετηρία καί ὁπωσδήποτε πιό ἐλπιδοφόρες προοπτικές». Με την φράση της «εάν… δέν ἔγινε τό Σχίσμα», η εν λόγω καθηγήτρια προσπάθησε να διασώσει την επιστημοσύνη της! Δεν είναι και αυτή σίγουρη αν έγινε ή όχι και πως έγινε! Αλλά είναι δυνατόν να θεμελιωθεί η επιστήμη σε υποθέσεις; Ασφαλώς όχι, διότι η επιστήμη στηρίζεται σε αποδείξεις και όχι σε υποθέσεις και ιδεολογήματα. Και συνεχίζει ότι, αν δεν έγινε το σχίσμα, «τότε οἱ Ἐκκλησίες μας εὑρίσκονται οὐσιαστικά σε τελείως διαφορετική σχέση». Δεν γνωρίζουμε που βλέπει αυτή την «τελείως διαφορετική σχέση», αφού για δέκα αιώνες υπάρχει πλήρης διαχωρισμός και αποξένωση και το «καλό κλίμα» των ημερών μας βρίσκεται μόνο στα μυαλά των θιασωτών της «ενώσεως των εκκλησιών»! Ότι, η συντριπτική πλειοψηφία του εκκλησιαστικού πληρώματος (από ορθοδόξου πλευράς) παραμένει αμετακίνητη, όπως αυτή καλλιεργήθηκε τους τελευταίους δέκα αιώνες, έχοντας σαφή γνώση για το τι είναι στην ουσία ο Παπισμός, και κύρια ότι δεν είναι Εκκλησία!

Δεν μας εξήγησε επίσης τι θα κέρδιζε ο Οικουμενικός Διάλογος, ποια θα ήταν η νέα αφετηρία και οι ελπιδοφόρες προοπτικές του από μια ενδεχόμενη απόδειξη ότι «το σχίσμα δεν έγινε»! Είναι τόσο αφελής να πιστεύει ότι «εφόσον αποδειχτεί», αυτομάτως θα λυθούν όλα τα δυσεπίλυτα προβλήματα και θα γίνει η «ένωση»; Μάλλον κάτι άλλο έχει στο νου της!

Ουτοπική μπορεί να θεωρηθεί και η άποψη του Παν. Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βρθολομαίου στο μήνυμά του, ότι, «Ἡ ἐπιστημονική ἐνασχόλησις τοῦ διεθνοῦς ὑμῶν Συμποσίου μετά τοῦ ἀνωτέρω ζητήματος ἀποτελεῖ σημαντικήν συμβολήν καί σηματοδοτεῖ μίαν νέαν ἀφετηρίαν εἰς τήν πορείαν τοῦ διαλόγου τῶν δύο Ἐκκλησιῶν».

Αναίρεση των ανωτέρω ενθουσιωδών «προσδοκιών» έκαμε ο παπικός «επίσκοπος» του Linz Manfred Scheuer, αρμόδιος για οικουμενικά διαχριστιανικά θέματα, στον χαιρετισμό του. Έκαμε λόγο για «ἀμοιβαῖο εμπλουτισμό καί νέων σχέσεων μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν», δηλώνοντας έτσι κατηγορηματικά ότι ο Παπισμός δεν έχει την παραμικρή διάθεση να απεμπολήσει τις δεκάδες κακοδοξίες του. Αντίθετα μάλιστα θέλει με τον «ἀμοιβαῖο εμπλουτισμό», να τις μεταδώσει και στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας! Κι ακόμα, ο εν λόγω αιρετικός «ιεράρχης» βλέπει την «ένωση», όχι σωτηριολογικά, αλλά ανθρωποκεντρικά, «νά συμπαρασταθοῦμε καί στόν σύγχρονο ἄνθρωπο»! Αυτή είναι άλλωστε και η πεμπτουσία του Παπισμού, η κατάκτηση του κόσμου!

Ο γνωστός Καρδινάλιος Kurt Koch, Πρόεδρος του «Παπικού Συμβουλίου για την Ενότητα των Χριστιανών», στην εισήγησή του συμπέρανε πως, «ὅτι τό ἔτος 1054 δέν πραγματοποιήθηκε κανείς ἀναθεματισμός τῆς λατινικῆς Ἐκκλησίας κατά τῆς Ἑλληνικῆς, ἀλλά οὔτε καί τό ἀντίθετον. Ὁ Καρδινάλικος Οὐμβέρτος δέν ἐξεστόμισε κανένα τυπικά ἔγκυρο Αναθεματισμό οὔτε καί ἀφορισμό τῆς Βυζαντινῆς Ἐκκλησίας, δεδομένου μάλιστα ὅτι ὁ Ἀναθεματισμός ἐκεῖνος δέν μποροῦσε νά ἔχει κανονικό κῦρος ἐφόσον ὁ Πάπας Λέων ὁ 9^ος εἶχεν ἀποβιώσει τρεῖς μῆνες πρίν. Καί στά μάτια τοῦ Πατριάρχου Μιχαήλ τό σκάνδαλο (eklat) τοῦ 1054 δέν ἐσήμαινε κανένα Σχίσμα Ἐκκλησιῶν. Ὡς ἐκ τούτου δέν ἐπιτρέπεται σήμερα νά ἀποδίδεται στούς Ἀναθεματισμούς ἐκείνους μία σημασία, τήν ὁποία δέν εἶχαν ποτέ στήν Ἱστορία. Ὡς ἐκ τούτου εἶναι προτιμώτερον νά μήν ὁμιλοῦμε γιά Σχίσμα, ἀλλά γιά μία συνεχῶς μεγενθυνόμενη ἀποξένωση ἐντός τῆς Ἐκκλησίας μεταξύ Ἀνατολῆς καί Δύσεως»!

Κατ’ αρχήν να επισημάνουμε στον εν λόγω Καρδινάλιο ότι ο Ουμβέρτος και η συνοδεία του εκπροσωπούσε έτσι και αλλιώς την Εκκλησία της Ρώμης και ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και όχι τον εαυτό τους. Άρα οι εκατέρωθεν αναθεματισμοί, εμμέσως πλην σαφώς, είχαν ως αποδέκτες τις Εκκλησίες τους. Μάλιστα, όπως έγραψε ο Καθηγητής της Εκκλησιαστικής Ιστορίας κ. Βλάσιος Φειδάς, ο Ουμβέρτος ενήργησε κατ’ εντολήν του Πάπα Λέοντα Θ΄, «έλαβε την παπική εντολή να συντάξη αφ’ ενός μεν απάντηση προς τον πατριάρχη Κ/πόλεως και προς τον Αχρίδος Λέοντα, αφ’ ετέρου δε αναίρεση των κατά των λατινικών εθίμων κατηγοριών της Ανατολής»[2]. Είχε εντολή να ενεργεί «εν λευκώ», για λογαριασμό της Ρώμης και φυσικά ενήργησε καταθέτοντας το «ανάθεμα»! Επίσης, όπως αποκαλύπτει ο Καθηγητής Β. Φειδάς, ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος, ευθείς μετά το συμβάν, με επιστολή του προς τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, ζήτησε την «διαγραφή του ονόματος του πάπα από τα Δίπτυχα και αποδοκιμάζονται οι λατινικές καινοτομίες (PG 120,789-793)», η οποία και έγινε δεκτή, έστω και με κάποιες επιφυλάξεις του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Γιατί; Επειδή γνώριζε ότι το «ανάθεμα» ήταν έργο του παπικού θρόνου και ο Καρδινάλιος Ουμβέρτος υπήρξε ο κομιστής του. Τονίζει εμφαντικά ο διακεκριμένος ιστορικός Καθηγητής: «Η επέκταση λοιπόν των συνεπειών των προσωπικών αναθεμάτων και στον παπικό θρόνο επιβεβαιώνεται με την απόφαση της συνόδου για τη διαγραφή του ονόματος του πάπα από τα Δίπτυχα των πατριαρχικών θρόνων της Ανατολής»[3]! Άρα έχουμε επίσημο σχίσμα, κάτι που απέκρυψε ο εισηγητής Καρδινάλιος και όλοι οι εισηγητές!

Αν λοιπόν αίτιοι ήταν ο Ουμβέρτος και ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος, όπως υποστηρίζει ο Καρδινάλιος Kurt Koch και οι αναθεματισμοί έγιναν γι’ αυτούς, γιατί δεν καταδίκασαν οι δύο Εκκλησίες τους «άτακτους» εκπροσώπους τους και δεν έσπευσαν να άρουν τις «παρεξηγήσεις» και να συμφιλιωθούν; Τέτοια κίνηση δεν υπάρχει, που σημαίνει ότι η παπική αντιπροσωπία μετέβη στην Κωνσταντινούπολη κατόπιν σχεδίου από την Ρώμη, να έρθει σε ρήξη με την Εκκλησία της Ανατολής, να υλοποιηθεί το από αιώνων άσβεστο μίσος των Φράγκων κατά των Ορθοδόξων, οι οποίοι το 1046 είχαν καταλάβει τον Πατριαρχικό θρόνο της Δυτικής Εκκλησίας και ήθελαν να καταλάβουν, μαζί με την Ευρώπη, και την Ανατολή.

Σε αντίθεση με τον Καρδινάλιο Kurt Koch, ο Καθηγητής Β. Φειδάς αποδεικνύει ότι το 1054 έχουμε όντως σχίσμα και μάλιστα τεραστίων διαστάσεων. Ο Ουμβέρτος όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε από τη Ρώμη, αλλά αναβαθμίστηκε και ήταν αυτός ο οποίος καθοδηγούσε και παγίωνε το σχίσμα στη Δύση. Επ’ αυτού είναι διαφωτιστικός ο Καθηγητής Β. Φειδάς: «Το σχίσμα όμως Ανατολής και Δύσεως, παρά τις μετριοπαθείς θέσεις της Ανατολής, συνειδητοποιήθηκε ταχύτερα στη Δύση, αφού η αντιβυζαντινή προπαγάνδα των Φράγκων καλλιεργούσε, όπως είδαμε, την ιδέα ότι η ορθή πίστη είχε διαφθαρή από τους Έλληνες στην Ανατολή. Ο Ουμβέρτος ήταν ένα χαρακτηριστικό δείγμα των συνεπειών της προπαγάνδας αυτής, ιδιαίτερα όταν στον παπικό θρόνο κυριάρχησαν οι ομόφρονες του Ουμβέρτου, ο οποίος διατήρησε ισχυρή επιρροή στα εκκλησιαστικά πράγματα της Δύσεως μέχρι το θάνατό του (1061). Το άλλο μέλος της παπικής αντιπροσωπίας Φρειδερίκος εκλέχθηκε πάπας υπό το όνομα Στέφανος Θ’ (1057-1058), ενώ ο στενός φίλος του Ουμβέρτου Ιλδεμβράνδης κατηύθυνε την όλη πολιτική του παπικού θρόνου στον περί “περιβολής” αγώνα εναντίον του γερμανού αυτοκράτορα. Η ρήξη προς το Βυζάντιο ήταν βαθύτατη»[4]. Έτσι λοιπόν επιβραβεύτηκαν οι παπικοί πρωτεργάτες του Σχίσματος, το οποίο επιθυμούσαν και πραγματοποίησαν οι καταληψίες φραγκοτεύτονες του Πατριαρχικού θρόνου της Δύσεως! Το Σχίσμα του 1054 όχι μόνο έγινε, αλλά και επιδιώχτηκε για την αποκοπή από την Ανατολή, την οποία μισούσαν θανάσιμα οι βάρβαροι Φράγκοι!

Και το σημαντικότερο: Το 1965 έγινε άρση των αναθεμάτων, από τον Πατριάρχη Αθηναγόρα και τον «Πάπα» Παύλο ΣΤ΄ και όπως είναι γνωστό, δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα, ως γεγονός μεγάλης σημασίας. Αλλά πως είναι δυνατόν να θεωρηθεί αυτή η ενέργεια «μέγα γεγονός» όταν έγινε άρση αναθεμάτων δύο «ταραξιών», οι οποίοι προκάλεσαν τεράστια ζημία στην Εκκλησία και προφανώς δεν άξιζαν τέτοιας μεταχείρισης; Το λογικότερο ήταν να επικύρωναν και οι δύο για μια ακόμα φορά την καταδίκη τους και όχι να τους αμνηστεύσουν! Σε αυτή την τόσο σημαντική «λεπτομέρεια» δεν αναφέρθηκε ο «πολυπράγμων» Καρδινάλιος Kurt Koch και κανένας εισηγητής, διότι πολύ απλά θα γκρέμιζε το σαθρό αφήγημά τους, θα απεδείκνυε πανηγυρικά ότι το «σχίσμα», ορθότερα, η απόσχιση της Δυτικής Εκκλησίας, έγινε πραγματικά! Και έγινε πραγματικά, διότι το επίσημο κείμενο της «Άρσης των Αναθεμάτων» (στη Γαλλική γλώσσα) κάνει λόγο για άρση ακοινωνησίας των δύο Εκκλησιών! Αν επρόκειτο απλά για άρση των αναθεμάτων των υπαιτίων προσώπων, δηλαδή, αν δεν είχε γίνει το σχίσμα Ανατολής Δύσης, προς τι η άρση ακοινωνησίας;

Ακολούθως ο Καρδινάλιος Kurt Koch προχώρησε σε μια απίστευτη ιστορική παραχάραξη: «Τό 1054 στήν Κωνσταντινούπολη τό filioque δέν ἔπαιξε τόν κύριο ρόλο γιά τά γεγονότα ἐκεῖνα. Ὑπενθύμισε ἐπίσης, ὅτι πολλές φορές παρά τήν χρησιμοποίηση τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως μέ τό filioque δέν εἶχε δημιουργηθεῖ σχίσμα. Τό πρόβλημα αὐτό διαδραμάτισε ἀργότερα μεγαλύτερο ρόλο στίς θεολογικές συζητήσεις, ὄχι ὅμως το 1054»! Πράγματι η προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως της αιρέσεως του filioque ξεκίνησε τον 6^ο αιώνα στη Δύση και επεκτάθηκε στις περιοχές των Φράγκων, αλλά ποτέ δεν υιοθετήθηκε επίσημα από την Δυτική Εκκλησία, ως τις αρχές του 11^ου αιώνα. Αντίθετα μάλιστα, με αντιπροσωπία της, καταδίκασε την προσθήκη του φιλιόκβε στην Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως (879-880), (8^η Οικουμενική). Σύμφωνα με τον Καθηγητή Βλάσιο Φειδά: «Όλοι οι συμμετασχόντες επίσκοποι κατανόησαν τον “Όρον” αυτό της συνόδου ως καταδικάζοντα την προσθήκη του filioque στο σύμβολο της πίστεως. … Ο πάπας Ιωάννης Η’ δέχθηκε τις αποφάσεις της συνόδου»[5]. Αργότερα το 1003 ο Πάπας Ιωάννης Γ΄ «Χάραξε το αρχικό κείμενο (σ.σ. χωρίς την προσθήκη) σε δύο ασημένιες πλάκες, στα ελληνικά και στα λατινικά, και τις τοποθέτησε στον τάφο του Αποστόλου Πέτρου»[6]. Άρα λοιπόν δεν υπήρχε λόγος ρήξης, ως τότε, Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας για την κακοδοξία του φιλιόκβε, αφού είχε τον χαρακτήρα μιας περιρρέουσας πλάνης, η οποία κυριαρχούσε στις φραγκοκρατούμενες περιοχές της Ευρώπης, όπου βασίλευε η ημιμάθεια και η απουσία θεολογικών και πατερικών σπουδών.

Οι σχέσεις Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας διαταράχτηκαν όταν η Δυτική Εκκλησία υιοθέτησε επίσημα την αίρεση αυτή. Σημειώνει και πάλι ο Καθηγητής Βλ. Φειδάς: «Οι ειρηνικές σχέσεις Ρώμης και Κπόλεως διαταράχθηκαν στις αρχές του ΙΑ’ αιώνα για σοβαρό θεολογικό ζήτημα, όταν ο πατριάρχης Σέργιος Β’ (1000-1019) ήλθε σε ρήξη με τον παπικό θρόνο και διέγραψε το όνομα του πάπα από τα Δίπτυχα της εκκλησίας Κπόλεως, λόγω τόσο της χρησιμοποιήσεως του filioque στην ομολογία πίστεως από τον πάπα Σέργιο Γ’ (1009), όσο και της παρεμβολής του στο Σύμβολο της πίστεως από τον πάπα Βενέδικτο ΙΗ’ (1014) υπό την πίεση του αυτοκράτορα Ερρίκου Β’ (“Σχίσμα των δύο Σεργίων”)»[7]. Επίσης το αυτό βεβαιώνει και ο Καθηγητής και ιστορικός αείμνηστος Αρχιμ. Β. Στεφανίδης: «Ότε ο Πάπας Ρώμης Σέργιος ο Δ΄ εχρησιμοποίησε το Σύμβολον μετά της προσθήκης του Φιλιόκβε (1009), ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος.., μετ’ άπόφασιν Συνόδου, διέγραψε το όνομα του μνημονευθέντος Ρώμης Σεργίου εκ των διπτύχων της Ανατολικής Εκκλησίας, έκτοτε δε μέχρι σήμερον ουδέν παπικόν όνομα ετέθη εν αυτοίς»[8]. Η επίσημη λοιπόν εισαγωγή του φιλιόκβε το 1009 αποτέλεσε το πρώτο και οριστικό σχίσμα, το οποίο δεν είχε αρθεί ποτέ. Το σχίσμα του 1054 αποτέλεσε την συνέχειά του και την επισφράγιση της οριστικής απόσχισης της Δυτικής Εκκλησίας από την μία και αδιαίρετη Εκκλησία! Αλλά «Τας Λατινικάς κακοδοξίας κατεδίκασε και η εν Κωνσταντινουπόλει Σύνοδος του 1054, οπότε εγένετο και το οριστικόν Σχίσμα, αποκαλέσασα ειδικώς το “Φιλιόκβε”, όχι “τοπικόν έθιμον”, αλλά “βλάσφημον δόγμα”» τονίζει ο Αρχ. Β. Στεφανίδης[9]. «Τα ονόματα των Προκαθημένων Εκκλησιών δεν διαγράφονται βεβαίως δια “τοπικά έθιμα”, αλλά δι’ αιρέσεις!»[10] Ο αρχικός λοιπόν και κύριος λόγος της αποκοπής του Παπισμού από την Εκκλησία ήταν δογματικός, κάτι που αποκρύφτηκε και αποσιωπήθηκε τεχνηέντως στο συνέδριο!

Η επακολουθήσασα εισήγηση του Καθηγητή κ. Γρηγορίου Λαρεντζάκη δεν πρόσθεσε κάτι περισσότερο από αυτά που είπε ο Καρδινάλιος Kurt Koch. Προσπάθησε και αυτός να υποβαθμίσει τα τρομακτικά γεγονότα του 1054, υποστηρίζοντας ότι δήθεν δεν έγινε σχίσμα και πως «λόγω τοῦ ἀρνητικοῦ κλίματος καί τῆς πολεμικῆς πού ἐπικρατοῦσε ἐμεγάλωσε ἡ ἀποξένωση μεταξύ αὐτῶν, ἡ ὁποία ἀργότερα κατέληξε καί στήν ἀκοινωνησία»! Μάλιστα, για να στηρίξει την άποψή του, ότι δεν έγινε ακοινωνησία το 1054, έφερε παραδείγματα κατοπινών «μυστηριακών κοινωνιών», οι οποίες όμως ήταν αποτελέσματα βίας και προσηλυτισμού, στα χρόνια της φραγκοκρατίας, της τουρκοκρατίας από τους μισσιονάριους και προφανώς από την Ουνία!

Τέλος η Πρόεδρος του Συνδέσμου των καθηγητών Michaela Sohn-Kronthaler συμπέρανε πως «οι διαπιστώσεις αὐτές ἔχουν ὑπαρξιακές συνέπειες γιά τόν status quo, γιά τήν σύγχρονη κατάσταση τῆς σχέσεως τῶν Ἐκκλησιῶν μας. Προτείνε δέ τήν ἀντικειμενική καί κριτική ἐπανεξέταση ὅλων τῶν προκαταλήψεων καί τήν διόρθωση ὅλων τῶν ὑπερβολικῶν, ἐχθρικῶν καί ἱστορικά ἐσφαλμένων διατυπώσεων εἰς τά συγγράμματα καί στά ἐγχειρίδια τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας στήν Θεολογική ἐκπαίδευση, στά διδακτικά συγγράματα τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, ἀλλά καί τῆς Ἱστορίας στά Πανεπιστήμια. Ἐπίσης παραμένει γενική ὑποχρέωση, νά λυθοῦν τά ὑπάρχοντα ἀκόμη θεολογικά καί ἐκκλησιαστικά προβλήματα μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν μας βάσει τοῦ Οἰκουμενικοῦ Διαλόγου τῶν ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν μας, ἀλλά καί νά ληφθοῦν καί τά ἀναγκαία καί κατάλληλα μέτρα γιά τήν ἐνίσχυση τῆς ἐμπιστοσύνης μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν μας».

Νομίζουμε πως δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια να καταλάβει ο καθένας μας ότι το εν λόγω συνέδριο δεν συγκλήθηκε να ερευνήσει την αλήθεια, αλλά να επισημοποιήσει τις απόψεις των εισηγητών, οι οποίες ήταν εξ’ αρχής «κονσερβοποιημένες». Απόδειξη αυτού ότι δεν υπήρξε η παραμικρή διαφωνία και δεν ακούστηκε διαφορετική άποψη! Μπορεί να λογιστεί αυτό ως «επιστημονικό συνέδριο»; Ο σκοπός του δεν ήταν να παρουσιαστούν τα γεγονότα της τραγικής εκείνης εποχής όπως ακριβώς διαδραματίστηκαν και προκάλεσαν ανυπολόγιστη ζημιά στην Εκκλησία, να γίνει επανόρθωση από μέρους του αποσχισμένου Παπισμού, αλλά επιχειρήθηκε μια απίστευτη ιστορική προσπάθεια για να εξυπηρετηθεί και να προχωρήσει το σχέδιο για την «ένωση των εκκλησιών», χωρίς την μετάνοιά του! Η κ. Michaela Sohn-Kronthaler επεσήμανε την «ὑποχρέωση, νά λυθοῦν τά ὑπάρχοντα ἀκόμη θεολογικά καί ἐκκλησιαστικά προβλήματα μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν», αλλά δεν υπαινίχτηκε καν (όπως και οι άλλοι ομιλητές), ότι την λύση των θεολογικών και εκκλησιαστικών προβλημάτων την εμποδίζει η αδιαλλαξία, του Παπισμού, ο οποίος αρνείται πεισματικά να αποβάλλει τις δεκάδες κακοδοξίες του! Και επειδή δεν μπορεί να καταλογίσει στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας καμιά πλάνη, διότι δεν βρίσκει τίποτε το μεμπτό, πασχίζει να παρασύρει τους ορθοδόξους στην παγίδα της «κατανόησης» των πλανών του, ως «διαφορετικές παραδόσεις», όχι κακόδοξες!

Αλλά και αν ακόμη δεχτούμε την άποψη ότι το 1054 δεν έγινε το Σχίσμα, όπως ισχυρίζονται οι εν λόγω σύνεδροι, δεν σημαίνει ότι μπορεί να αποδειχτεί ότι ο Παπισμός είναι ορθοτομούσα Εκκλησία. Αρνούνται να τον ορίσουν ως αιρετικό και κάνουν λόγο για «αποξένωση των δύο εκκλησιών», για διάφορους άλλους λόγους και όχι για λόγους πίστεως. Αλλά έρχεται η ίδια η εκκλησιαστική ιστορία (η γνήσια και ανόθευτη), οι αποφάσεις μιας πλειάδας Συνόδων και η μνημειώδης ορθόδοξη πατερική γραμματεία των τελευταίων δέκα αιώνων, να κονιορτοποιήσουν κυριολεκτικά αυτές σαθρές απόψεις, οι οποίες δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Ο Παπισμός περιέπεσε σε σωρεία κακοδοξιών και ως εκ τούτου αποκόπηκε από μόνος του από τον ενιαίο κορμό της Εκκλησίας.

Και για να μην αφήσουμε να πλανάται η λαθεμένη αντίληψη ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι μισαλλόδοξη και αρνητική στην ενότητά της, αναφέρουμε ότι έκανε μεγάλες προσπάθειες να αρθούν οι λόγοι της απόσχισης των δυτικών, με μια σειρά πολλών συναντήσεων, (1073, 1095,1111ή1113, 1135, 1170, 1261, 1333, 1339, 1369, κ.α). Αλλά, σύμφωνα με τον Καθηγητή και ιστορικό Αρχιμ. Β. Στεφανίδη, «ούτε οι μεν, ούτε οι δε προέβαινον εις παραχωρήσεις και έκαμνον ορθώς, αφού δεν είχον πεισθή περί του εσφαλμένου των δοξασιών αυτών»[11]. Κάθε φορά που η Εκκλησία μας έδινε το χέρι για άρση των συνεπειών του σχίσματος, συναντούσε ένα αδιαπέραστο τείχος αδιαλλαξίας και αλαζονείας από μέρους των παπικών, οι οποίοι απαιτούσαν απόλυτη υποταγή στην παπική εξουσία!

Άγιοι Πατέρες εγνωσμένου κύρους διαπιστώνουν αιρετικές κακοδοξίες και ορίζουν τον Παπισμό ως αιρετικό. Έχει, επίσης καταδικαστεί από μια σειρά Πανορθοδόξων Συνόδων. Αναφέρουμε για παράδειγμα τις Ησυχαστικές Συνόδους (1341,1347 και 1351, Θ΄ Οικουμενική Σύνοδος), οι οποίες καταδεικνύουν τις αιρετικές πλάνες των Λατίνων, «τας Λατινικάς κακοδοξίας κατεδίκασαν και αι με τον Ησυχασμόν ασχοληθείσαι Σύνοδοι» βεβαιώνει ο Καθηγητής Αρχ. Β. Στεφανίδης[12]. Επίσης και τις Πανορθόδοξες Συνόδους του 1716, 1722, 1727, 1838, 1848, 1895 οι οποίες ορίζουν τον Παπισμό σαφώς ως αίρεση. Αντίθετα, μόνο, αφότου εμφανίστηκε το τέρας του Οικουμενισμού, στις αρχές του 20^ου αιώνα, άρχισε ο αποχαρακτηρισμός του ως αίρεση!

Η εν Κωνσταντινουπόλει Σύνοδος του 1117 αποφάνθηκε σαφέστατα πως: «βουλήν κατεβάλοντο, ίνα τελείως αποκόψωσι τελείω χωρισμώ τον Πάπα και πάντας τους συν αυτώ … καθώς και τας λοιπάς αιρέσεις …»[13]. Ομοίως και η εν Κωνσταντινουπόλει Σύνοδος του 1722 παράγγειλε: «να αποδιώχνετε το ψεύδος … να απέχετε μακριά από τις καινοτομίες και τους νεωτερισμούς των Λατίνων, οι οποίοι δεν άφησαν κανένα δόγμα και μυστήριο και παράδοση της Εκκλησίας που να μην το φθείρουν και το νοθεύσουν»[14]. Επίσης και η εν Κωνσταντινουπόλει Σύνοδος 1838 παραινεί: «να προφυλάξωμεν τα γνήσια τέκνα της Ανατολικής Εκκλησίας από τας βλασφημίας του Παπισμού … τα βάραθρα των αιρέσεων και τους ψυχοφθόρους κρημνούς της παπικής πλάνης…»[15]. Ακόμα, η «Σύνοδος εν Κωνσταντινουπόλει κατά το 1848 καταδικάζει τον Παπισμόν ως αίρεσιν! “Τούτων των πλατυνθεισών, κρίμασιν οίς οίδε Κύριος, επί μέγα μέρος της Οικουμένης αιρέσεων, ήν ποτε ο Αρειανισμός, έστι δε την σήμερον και ο Παπισμός”, όν χαρακτηρίζει ως “ανατρέποντα πάσας τας Οικουμενικάς Συνόδους δια των πλανών του!”», αναφέρει ο Β. Στεφανίδης[16]. Και προσθέτει: «Σύνοδος εν Κωνσταντινουπόλει κατά το 1895 καταδικάζει τας ετεροδιδασκαλίας του Παπισμού, ως “φρονήματα υπερφιάλου αλαζονείας”, ως “καινοτομίας αθέσμους και αντιευαγγελικάς”, ως “ουσιώδεις περί την Πίστιν διαφοράς αναγομένας εις τα θεοπαράδοτα της Πίστεως Δόγματα, ως αντιευαγγελικάς και παναθέσμους, ως σπουδαίας και ουσιώδεις περί την Πίστιν διαφοράς”, “της νοθεύσεως των συγγραμμάτων των Εκκλησιαστικών Πατέρων και της παρερμηνείας της τε Αγίας Γραφής και των Ορων των Αγίων Συνόδων”, και επάγεται: “Διό και δικαίως απεκηρύχθη και αποκηρύσσεται, εφ όσον αν εμμένη εν τη πλάνη αυτού”» [17].

Ο μακαριστός Καθηγητής π. Γ. Μεταλληνός, βαθύτατος γνώστης του Παπισμού, σημείωσε: «Ο ισχυρισμός της μη συνοδικής και πανορθοδόξου καταδίκης του Παπισμού είναι ψευδοεπιχείρημα για την παραπλάνηση των απλουστέρων. Διότι επανειλημμένως έχουν καταδικασθεί πλάνες και καινοτομίες του Παπισμού και μάλιστα προ του σχίσματος. Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος (680/81) λ.χ. απεφάσισε: “Τους τολμώντας … παραδιδόναι έτερον σύμβολον … ει μεν επίσκοποι είεν ή κληρικοί, αλλοτρίους είναι τους επισκόπους της επισκοπής και τους κληρικούς του κλήρου, ει δε μονάζοντες είεν ή λαϊκοί αναθεματίζεσθαι αυτούς”»[18].

Να αναφέρουμε επίσης και μια σειρά πολλών Πατέρων μετά το Σχίσμα, όπως τους: Γρηγόριο Παλαμά, Θεσ/νίκης Συμεών, Εφέσου Μάρκο, ΚΠόλεως Γεννάδιο, Μάξιμο Γραικό, Ευγένιο Αιτωλό, Μακάριο τον Πάτμιο, Κοσμά Αιτωλό, Νικόδημο Αγιορείτη, Αθανάσιο τον Πάριο, Πενταπόλεως Νεκτάριο, Ιουστίνο Πόποβιτς κ.α., οι οποίοι ορίζουν ξεκάθαρα ωσαύτως τον Παπισμό ως αιρετικό. Είναι γνωστή η θέση του Αγίου Μάρκου Ευγενικού, η οποία εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας, ότι «ουκούν ως αιρετικούς αυτούς απεστράφημεν και διά τούτο αυτών εχωρίσθημεν… αιρετικοί εισί άρα και ως αιρετικούς αυτούς απεκόψαμεν… πόθεν ουν ημίν ανεφάνησαν εξαίφνης όντες Ορθόδοξοι οι διά τοσούτων χρόνων και υπό τοσούτων Πατέρων και διδασκάλων κριθέντες αιρετικοί; … φευκτέον αυτούς, ως φεύγει τις από όφεως … τους χριστοκάπηλους και χριστεμπόρους». Και «Ημείς δι’ ουδέν άλλο απεσχίσθημεν των Λατίνων, αλλ’ ή ότι εισίν, ου μόνον σχισματικοί, αλλά και αιρετικοί»[19].

Περαίνουμε την ανακοίνωσή μας εκφράζοντας την λύπη μας και την ανησυχία μας για τα τεκταινόμενα στον χώρο του συγκρητισμού, όπου επιχειρείται η σχετικοποίηση της «άπαξ αποκαλυφθείσης τοις αγίοις πίστη» (Ιουδ.3). Για να επιχτευχθεί αυτός ο στόχος μεταχειρίζεται μη αποδεκτούς τρόπους, όπως η ιστορική αλλοίωση και οι μισές αλήθειες. Εν προκειμένω, για το αν έγινε ή όχι το «σχίσμα» του 1054 αποδεικνύεται περίτρανα μέσα από την ιστορική πορεία της Ορθόδοξης Ανατολής και της αιρετικής Δύσης. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, παρά τις ιστορικές της περιπέτειες, παραμένει ολόιδια και απαράλλαχτη όπως την ίδρυσε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, την εδραίωσαν οι Άγιοι Απόστολοι, την κατανόησαν και την οριοθέτησαν οι Άγιες Σύνοδοι, την διατήρησαν οι Άγιοι Πατέρες και την βιώνει το εκκλησιαστικό πλήρωμα. Δεν πρόσθεσε και δεν αφαίρεσε τίποτε! Αντίθετα η δυτική χριστιανοσύνη, κυρίως μετά το 1054, κατρακυλά από πτώση σε πτώση και προσθέτει συνεχώς κακοδοξίες, τις οποίες ονομάζει «παραπέρα ανάπτυξη της θεολογίας»! Η ηθική κατάπτωση και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για να λογιστεί ως η άσπιλη και ακηλίδωτη Εκκλησία του Χριστού, όπως για παράδειγμα, σήμερα η αποδοχή της ομοφυλοφιλίας από τον Προτεσταντισμό και της γυναικείας «ιεροσύνης» και επίσης τα χιλιάδες εγκλήματα παιδοφθορίας του Παπισμού. Και βεβαίως, αποτελεί βλασφημία, να υπάρχουν Ορθόδοξοι και μάλιστα κληρικοί και θεολόγοι να θεωρούν ότι η Εκκλησία μας «είναι ενωμένη» με αυτό τον συρφετό της ανηθικότητας και της εγκληματικότητας! Ότι δήθεν ουδέποτε χωρίστηκε από αυτόν και άρα είναι συνυπεύθυνη με τον εγκληματικό Παπισμό, για τα μυριάδες φρικώδη εγκλήματά του κατά της ανθρωπότητας!

Τελειώνουμε με την εκτίμησή μας, πως η επιχείρηση άρνησης του Σχίσματος του 1054 είναι μια ακόμα παγίδα των προωθητών της «ενώσεως των εκκλησιών», χωρίς την μετάνοια των αιρετικών, εν προκειμένω των παπικών. Εφεύραν και λανσάρουν αυτό το «δόλωμα» για να παρακάμψουν τα ανυπέρβλητα εμπόδια για την πραγματοποίηση του σκοπού τους. Σύμφωνα λοιπόν με τον συλλογισμό τους, εφόσον δεν έγινε το σχίσμα του 1054, οι δύο «εκκλησίες» δεν χωρίστηκαν ποτέ και άρα δεν χρειάζεται καμιά ένωση, αφού είμαστε ήδη ενωμένοι! Κάπως έτσι σχεδιάζουν να ανακοινώσουν, «εν ευθέτω χρόνω», το «μηδέποτε γενόμενο σχίσμα», διακηρύσσοντας την «δεδομένη ενότητα των δύο Εκκλησιών», και θεσπίζοντας το Κοινό Ποτήριο!

Μήπως πρέπει να ανησυχούμε και να γρηγορούμε;

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών

[1] https://fosfanariou.gr/index.php/2025/02/10/diethnes-synedrio-stin-austria-den-egine-sxisma/

[2] https://www.sostis.gr/blog/item/172-aitia-sxismatos

[3] Όπου ανωτέρω

[4] Όπου ανωτέρω

[5]https://www.sostis.gr/blog/item/1510-istoria-tou-sxismatos-orthodokswn-kai-rwmaiokatholikwn

[6] https://el.wikipedia.org/wiki/Filioque

[7]https://www.sostis.gr/blog/item/1510-istoria-tou-sxismatos-orthodokswn-kai-rwmaiokatholikwn

[8] Βασ. Στεφανίδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, εκδ. α΄, σελ. 344

[9] Όπου ανωτέρω

[10] http://aktines.blogspot.com/2025/02/blog-post_159.html